Oslobodite Divjaka, odmah!

Gospodinu Michaelu Spindeleggeru, federalnom ministru Evropskih i međunarodnih poslova Republike Austrije

Pravnici, poslanici, akademski radnici i umjetnici, mi smo francuski građani zgroženi trenutnim položajem u kom se našao general Jovan Divjak, koji je imao lucidnosti i hrabrosti da napusti Jugoslovensku narodnu armiju (JNA) čim se izgubila u etničkom čišćenju. Nakon što je postao jedna od najpopularnijih figura odbrane Sarajeva, tokom četrdeset mjeseci opsade koju je grad trpio od aprila 1992 do februara 1996, Jovan Divjak se u svojoj mirovini posvetio svom Udruženju « Obrazovanje gradi BiH » u korist ratne siročadi bez obzira na njihovo porijeklo. Njegova borba za miroljubivi suživot naroda Balkana mu je donijela u Francuskoj Legiju časti 2001. godine.

Uhapšen 3. marta 2011 godine na aerodromu u Beču, Jovan Divjak je već 4 mjeseca u kućnom pritvoru u Austriji zbog naloga kog ga je izdala Srbija i koji ga tereti, bez ikakvog dokaza, da je odgovoran za poginule u ulici Dobrovoljačka, tokom sporazumnog povlačenja jedne od kolona JNA u Sarajevu, 3. maja 1992, na početku blokade glavnog grada BiH. Naprotiv, mnogobrojna svjedočenja te jedan audiovizuelni dokument dokazuju da se ovaj visoki oficir tada umiješao kao posrednik koji se trudi da prekine paljbu.

Tražimo od nadležnih vlasti u Beču da smjesta okončaju ovu proceduru. Izražavamo ovu želju utoliko čvršće jer general Divjak nikad nije ni trebao biti uhapšen, imajući u vidu da se njegovo ime ne nalazi ni u jednoj bazi podataka Interpola, organizacije koja je izričito odbila da proglasi pravovaljanim nalog za izručenje kojeg je izdala Srbija.

Dan nakon ovog hapšenja, zamjenik Kancelara i federalni ministar Evropskih i međunarodnih poslova Michael Spindelegger je lično izjavio u bečkim novinama Kurier da je izručenje Jovana Divjaka Srbiji « prema našim stručnjacima iz međunarodnog prava…nepojmljivo ». Istina je da je 2010 godine, britansko pravosuđe odbacilo, zbog nedostatka dokaza te političkih motivacija koje su ga pobuđivale, zahtjev za izručenje Ejupa Ganića Srbiji, zamjenika predsjednika BiH za vrijeme rata, koji je uhapšen u Londonu u okviru iste istrage. Međunarodni sud u Haagu za ratne zločine počinjene na tlu bivše Jugoslavije (MKSJ), koji je nadležan za isti slučaj, je već 2003. godine presudio da nema dovoljno dokaza koji bi opravdali gonjenje Jovana Divjaka i nekoliko drugih bosanskih rukovodilaca.

Austrijsko pravosuđe je dakle moglo odlučiti da Jovan Divjak bude odmah oslobođen ali je više voljelo preuzeti slučaj. S povjerenjem smo čekali da prati svoj tok, kako bismo najzad otkrili da nije napredovalo u posljednja četiri mjeseca. Bilo je dovoljno da austrijski suci odbiju, kao što su to njihove britanske kolege učinili 27. jula 2010 godine, zahtjev Beograda u vezi sa Gosp.Ganićem. To bi im bilo utoliko lakše, što Srbija nije predala nijedan valjan dokaza od tog datuma.

U međuvremenu je, Državno Tužilaštvo BiH, koje godinama takođe istražuje događaje u ulici Dobrovoljačka, predalo austrijskim vlastima svoj vlastiti zahtjev za izručenje kako bi gosp. Divjak bio vraćen u Sarajevo gdje bi bio preslušan u svojstvu osumnjičenog. Beograd je tada iskoristio ovo suparništvo da zatraži odlaganje odluke austrijskih sudaca do potpisivanje « Sporazuma o saradnji u progonu počinitelja krivičnih djela ratnih zločina, zločina protiv čovječnosti i genocida » između tužilaštva za ratne zločine BiH i Srbije, a koji se trebao održati 8. jula 2011. u Hagu, u prisustvu glavnog tužitelja MKSJ, predstavnika Organizacije za Sigurnost i Saradnju u Evropi (OSCE) te Sjedinjenih Američkih Država.

Uprkos svim očekivanjima, austrijsko pravosuđe je odobrilo srbijanski zahtjev i pomjerilo svoju odluku nakon potpisa Sporazuma, što je gosp. Divjaku doznačeno tek 22. juna tokom kratkog ročišta na kojem nije bio prisutan njegov advokat nego samo njegova zamjenica. No ovaj Sporazum je više sedmica povod ozbiljnih kritika: u jednom saopštenju za javnost, objavljenom 7. juna 2011., Helsinški Komitet za ljudska prava u BiH je iznio mišljenje da sporazum krši Evropsku konvenciju o prenošenju postupka u krivičnim stvarima i da ohrabruje izvršitelje ratnih zločina počinjenih u BiH da se nastane u Srbiji kako bi pobjegli pravdi. 24. juna 2011. godine, tužilac BiH koji je zadužen za ratne zločine, je potvrdio da Sporazum neće biti potpisan 8. jula, s obzirom da su se promjene koje je unijela Srbija tokom pregovora ispostavile neprihvatljive.

Shodno tome, čini se da perspektiva ovog veoma hipotetičnog sporazuma ne donosi nikakvo ozbiljno rješenje pravnoj situaciji Jovana Divjaka. Svaki novi dan pridodaje moralnom skandalu i političkoj opasnosti optužbe koja je smišljena u cilju zamućivanja pameti, raspirivanja mržnje i podjele ove regije shrvane ratom.

Austrijsko pravosuđe se treba dakle hitno izjasniti o zahtjevima izručenja koji su joj dostavljeni. Ubijeđeni smo da će ih odbiti. Pozivajući ga da donese odluku bez oklijevanja, federalna austrijska vlada može ubrzati povratak Jovana Divjaka kao slobodnog svjedoka u Sarajevo.

Ona to mora učiniti. Do svog hapšenja, Jovan Divjak je slobodno putovao velikim dijelom Evrope da bi branio interes budućih generacija kroz svoje Udruženje. Austrija, koja nije uzela u obzir odbijanje Interpola da izmijeni naloge što ih je predala Srbija u dosjeu Dobrovoljačka, neće moći časno izaći iz ove zbrke osim ako sada ne provede sve u djelo kako ljudska prava čovjeka koji je branio svoj grad rizikujući svoj život ne bi više bila ismijavana.

Mi smo obavjestili Predsjednik Evropskog Parlamenta kao i evropski izaslanici. I u petak, 8. jula biće održana konferencija za štampu u Beču u 11.30 u Hotel de France (Schottenring 3, 01. Innere Stadt, 1010 Vienna), s ciljem informisanja javnosti o nezahvalnom položaju u kom se našao Jovan Divjak zbog ove preduge procedure. Nadamo se da će do tada austrijsko pravosuđe poduzeti mjere kako bi ubrzalo njen sretan rasplet.

Antoine Garapon, sudac, generalni sekretar Instituta Visokih Nauka o Pravdi, Florence Hartmann, spisateljica, bivša ratna dospisnica sa Balkana, bivša savjetnica pri glavnom tužitelju MKSJ i MKS za Rwandu, Louis Joinet, sudac, prvi počasni glavni advokat na Kasacionom sudu, bivši nezavisni stručnjak pri Ujedinjenim Nacijama, Maguy Marin, koreograf, Ariane Mnouchkine, režiserka, direktorica Théâtre du Soleil, Olivier Py, režiser, Direktor Narodnog Pozorišta l’Odéon, François Tanguy, režiser u Théâtre du Radeau, Jean-Luc Godard, filmski reditelj, Emmanuel Wallon, profesor političke sociologije na Univerzitetu Paris Ouest Nanterre, Monique Chemillier-Gendreau, profesor emeritus javnog prava i političkih nauka na Univerzitetu Paris Diderot, Jean-Louis Fournel i Pierre Bayard, profesori na Univerzitetu Paris Saint-Denis, Jack Ralite, bivši francuski ministar, Senator iz Seine-Saint-Denis, Doris Pack, evropski izaslanik, Ivo Vajgl, evropski izaslanik i bivsi ministar vanjskih poslova Slovenije, Alain Lamassoure, evropski izaslanik i bivši francuski ministar, Nicole Fontaine, bivši presjednik Evropskog Parlament, José-Maria Gil-Robles, bivša presjednica Evropskog Parlament Claude Fischer, predsjednica Confrontations Europe, Philippe Herzog, bivši evropski izaslanik, Georges-Marie Chenu, ministar s punim ovlastima i bivši ambasador Francuske u Zagrebu, Bruno Tackels pisac i novinar, Francis Bueb, directeur du Centar André Malraux u Sarajevo, Maurice Lazar i Boris Najman, predsjednici Asocijacije Sarajevo u Francuskoj.

(zurnal.info)