Uredbom Vlade FBiH o interventnim mjerama za podršku ugroženim sektorima gospodarstva FBiH u okolnostima pandemije COVID-19, Federalno ministarstvo energije, rudarstva i industrije prošle godine podijelilo je oko 30 miliona maraka.
Finansijska pomoć podijeljena je u svrhu očuvanja radnih mjesta i poboljšanja likvidnosti u izvozno orjentiranim granama industrije. Iako su kriteriji za dodjelu sredstava bili da korisnici financijske pomoći ne mogu smanjivati broj zaposlenih, firme koje su dobile pomoć u tom periodu otpustile su više od dvije i po hiljade radnika!
“Prema raspoloživim podacima Porezne uprave FBiH, broj zaposlenih u granama industrije koje su obuhvaćene Uredbom na 30. 9. 2020. godine, koji je uzet kao referentna točka za očuvanje radnih mjesta, smanjen je za ukupno 2.547 djelatnika u odnosu na 30. 9. 2019. godine, ili po granama industrije: proizvodnja tekstila, odjeće, kože i obuće: 1.386 djelatnika („Prevent“ d.o.o. Travnik: 240, „Prevent Leather“ d.o.o. Visoko: 160, „Progetti Bosnia“ d.o.o. Tuzla: 141), metalna, elektro i automobilska industrija: 617 djelatnika („RM-LH“ d.o.o. Zenica: 114, „Bimie“ d.o.o. Tešanj: 113), drvna, papirna i grafička industrija: 376 djelatnika („Standard Furniture Company“: 156), kemijska i farmaceutska industrija i industrija gume i plastike: 161 djelatnik, i industrija građevinskog materijala i nemetala: 7 djelatnika”, ove podatke utvrdili su revizori Ureda za reviziju institucija FBiH.
FIRME KOJE SU OTPUSTILE RADNIKE
Firma Prevent iz Travnika u 2019. godini imala je prihod veći od 7,8 miliona KM i dobit od 171 hiljadu KM. Bez obzira na ove činjenice u toku pandemije otpustili su 240 radnika. Kao nagradu od Ministarstva dobili su 147.271,02 KM. Isto je uradila i firma Prevent Leather iz Visokog. Otpustili su 160 radnika a od Ministarstva su dobili 123.207,96 KM.
Firma Progetti Bosnia d.o.o. Tuzla u 2019. godini imala je prihode 5,4 miliona maraka i dobit veću od 300 hiljada maraka. Bez obzira na to, u toku pandemije otpustili su 141 radnika i zauzvrat od Ministarstva dobili 57.325,64 KM.
Firma RM-LH iz Zenice, bez obzira na prihode od 5,6 miliona maraka i dobit od 94 hiljade maraka iz 2019. godine, u toku pandemije otpustila je 114 radnika. Pandemija nije puno uticala na poslovanje ove firme pa je tako jedna od rijetkih koja je ne samo pozitivno poslovala već i za skoro šest puta povećala dobit u 2020. godini. Tako je ova firma prošle godine imala skoro isti prihod kao i 2019. godine - 5,6 miliona dok je dobit u 2020. godini iznosila 675 hiljada KM. Njen vlasnik je Mirsad Čizmo, potpredsjednik zeničke SDA. Ministru Šemsudinu Dediću ove činjenice nisu smetale pa je stranačkom kolegi dodijelio 116.115,47 KM.
Firma BME iz Tešnja, iako je otpustila 113 radnika za vrijeme pandemije, od Federalnog ministarstva energije, rudarstva i industrije dobila je 133.900,94 KM finansijske pomoći.
I firma Standard Furniture Company u toku pandemije je otpuštala radnike, iako su za medije tvrdili suprotno. Bez obzira na milionske prihode iz 2019. godine u toku pandemije otpustili su 156 radnika. Od Ministarstva su dobili čak 445.843,10 KM.
KAKVE KRITERIJE KORISTE MINISTARSTVA
Federalni revizori nepravilnosti su utvrdili i u raspodjeli finansijske pomoći Ministarstva poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva FBiH. Konstatovano je da nije uzeto u razmatranje stanje zaposlenih i smanjenje radnih mjesta u finansiranim djelatnostima u odnosu na prethodnu godinu, iako su ostali primjenjeni kriteriji (ostvareni izvoz) iz 2019. godine.
“Broj zaposlenih na 30. 9. 2020. godine, koji je bio osnova za dodjelu sredstava, u odnosu na isti period prethodne godine, prema raspoloživim podacima Poreske uprave FBiH, kod pojedinih korisnika manji je za ukupno 42 zaposlena (ETQAN d.o.o. Sanski Most manje 9 zaposlenih, HEKO d.o.o. Bugojno manje 8 zaposlenih, STARNET d.o.o. Bugojno manje 6 zaposlenih i ŠUMSKI PLOD d.o.o. Prozor-Rama manje 5 zaposlenih), a kod određenog broja korisnika došlo je do uvećanja broja zaposlenih za ukupno 49 (ESOF d.o.o. Donji Vakuf 16 više zaposlenih, MI99 d.o.o. Gradačac 9 više zaposlenih i NERETVANSKO ZLATO d.o.o. Čapljina 5 više zaposlenih)”, utvrdili su revizori.
Firma Etqan iz Sanskog Mosta u toku pandemije poslovala je pozitivno. Bez obzira na pandemiju ostvarili su prihod u iznosu od 1,6 miliona maraka i dobit od skoro 100 hiljada maraka. Bez obzira na ove činjenice, u toku pandemije otpustilI su više od pola radnika.Od ukupno 15 radnika bez posla je ostalo devet radnika. Ministarstvu to nije smetalo pa su im dodijelili 320.350 KM finansijske pomoći.
Ni firmi Heko iz Bugojna pandemija nije smetala da pozitivno posluju. U 2020. godini ova firma imala je prihod od 16,8 miliona KM i dobit od 937 hiljada KM. Bez obzira na pozitivno poslovanje, otpustili su osam radnika a od Ministarstva poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva dobili su nevjerovatnih 700 hiljada KM.
Pozitivno poslovanje u 2020. godini nije spriječilo ni firmu Starnet iz Bugojna da ne otpušta radnike. U 2020. godini imali su prihod 3,6 miliona KM i dobit oko 150 hiljada KM. Iako su otpustili šest radnika od Ministarstva su dobili 281.105 KM.
Iako su poslovali pozitivno, praksu otpuštanja radnika u toku pandemije slijedila je i firma Šumski plod iz Prozor-Rame. U 2020. godini imali su prihod veći od dva miliona KM i dobit od 340 hiljada KM. Bez obzira na to, u toku pandemije otpustili su pet radnika a od Ministarstva dobili 324.153 KM pomoći.
Revizori su utvrdili i da je oko 424 hiljade KM podijeljeno firmama sa samo jednim zaposlenim. Tako je firma AGROHERC LTD d.o.o. Čapljina, iako ima samo jednog zaposlenog, dobila 371.835 KM.
Firma DESPET iz Čapljine sa samo jednim zaposlenim dobila je 38.090 KM a firma MARINADA iz Mostara 20.524 KM.
Ono što je naročito sporno u raspodjeli finansijske pomoći Ministarstva energije, rudarstva i industrije ali i Ministarstva poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva jeste da nisu bile uključene djelatnosti kojima je za vrijeme pandemije bilo ograničeno ili zabranjeno obavljanje djelatnosti naredbama Kriznog štaba FBiH.
(zurnal.info)