Presuda za udruženi zločinački poduhvat: Prliću 25 godina zatvora

Šestorica osuđenih visokih funkcionera Herceg-Bosne ostaju u pritvoru ICTY-a dok se ne izvrše pripreme za njihovo premještanje na izdržavanje kazne u zatvore drugih država.

Sudac Jean-Claude Antonetti prethodno je pročitao sažetak zaključaka vijeća. Presuda je napisana na 2.699 stranica u šest svezaka.

Terete se za zločine protiv čovječnosti i ratne zločine uključujući, između ostalog, ubistvo, silovanje, seksualno zlostavljanje, uništavanje imovine, zatvaranje, deportaciju i prisilno premještanje počinjeno nad bosanskim Muslimanima i drugim nehrvatima od 1992. do 1994. godine.

Oni se terete za učešće u udruženom zločinačkom poduhvatu koji je imao za cilj političko i vojno podjarmljivanje, trajno uklanjanje i etničko čišćenje bosanskih Muslimana i ostalih nehrvata koji su živjeli na onim dijelovima teritorije Republike Bosne i Hercegovine za koje se tvrdilo da pripadaju takozvanoj Hrvatskoj Zajednici (a kasnije Republici) Herceg-Bosni, i pripajanje tih teritorija kao dijela “Velike Hrvatske”. Optužnica se odnosi na zločine počinjene u opštinama Prozor, Gornji Vakuf, Jablanica, Mostar, Ljubuški, Stolac, Čapljina i Vareš.

Šestorica optuženih obavljali su najviše političke i vojne funkcije u vodstvu Herceg-Bosne tokom perioda na koji se odnosi optužnica. Prema optužnici, kao predsjednik Hrvatskog vijeća obrane (HVO), i kasnije predsjednik vlade Hrvatske Republike Herceg-Bosne, Jadranko Prlić je bio jedan od najmoćnijih funkcionera u vlastima bosanskih Hrvata u vrijeme na koje se optužnica odnosi. Bruno Stojić je bio načelnik Odjela obrane HVO-a.

Prema optužnici, Slobodan Praljak je istovremeno obavljao funkciju visokog časnika Hrvatske vojske, pomoćnika ministra obrane i višeg predstavnika Ministarstva obrane Hrvatske pri vladi i oružanim snagama HVO-a i kasnije komandanta Glavnog stožera, i imao istaknutu ulogu u obezbjeđivanju naoružanja i municije za snage HVO-a i, te direktno ili indirektno komandovao snagama HVO-a i njegovim operacijama u BiH.

U optužnici se navodi da je, kao načelnik Glavnog stožera HVO-a i kasnije kao zamjenik vrhovnog zapovjednika snaga HVO-a, Milivoj Petković de jure i/ili de facto rukovodio i komandovao oružanim snagama Herceg-Bosne/HVO-a, dok je Valentin Ćorić, kao načelnik Uprave vojne policije, imao ključnu ulogu u uspostavljanju, rukovođenju i operacijama Vojne policije HVO-a. Berislav Pušić je bio načelnik Službe za razmjenu zarobljenika i drugih osoba i predsjednik komisije zadužene za sve zatvore i zatočeničke objekte HVO-a.

Pretresno vijeće je razmatralo dokaze o većem broju krivičnih djela koje je naveo tužilac. Ova djela uključuju primjenu sile, zastrašivanje i teror provođenjem masovnih hapšenja bosanskih Muslimana koji su nakon toga bili ubijeni, premlaćivani, seksualno napadani i na druge načine zlostavljani. Tokom napada na muslimanske gradove, sela i naselja vršeno je sistematsko granatiranje i snajpersko djelovanje po civilima.

Imovina muslimanskih civila je uništavana da bi se obezbijedilo da ne dođe do povratka stanovništva. Otvarani su zatočenički objekti u kojima su zatočavani bosanski Muslimani, među kojima su bili žene, djeca i starije osobe. Oni su često držani u užasnim uslovima i uskraćivane su im osnovne ljudske potrepštine, kao što su odgovarajuća ishrana, voda i zdravstvena njega. Mnogi zatočenici su bili prisiljeni na fizički rad ili na prikupljanje leševa u opasnim borbenim situacijama.

Prvobitna optužnica protiv Jadranka Prlića, Brune Stojića, Slobodana Praljka, Milivoja Petkovića, Valentina Ćorića i Berislava Pušića potvrđena je 4. marta 2004. i objelodanjena 2. aprila 2004. Sva šestorica optuženih su se predali 5. aprila 2004. Tokom prvog stupanja pred sud 6. aprila 2004., svi su se izjasnili da nisu krivi ni po jednoj od optužbi.

Suđenje je počelo 26. aprila 2006. Tužilaštvo je završilo izvođenje svojih dokaza 24. januara 2008. nakon što je pozvalo 145 svjedoka. Izvođenje dokaza odbrane je počelo 5. maja 2008. i zvanično završeno 17. maja 2010. nakon što je pozvan 61 svjedok. Završne riječi su iznošene od 7. februara do 2. marta 2011. Ukupan broj sudskih dana je 465.

Pretresno vijeće ICTY-a utvrdilo je da je sukob između Hrvatskog vijeća obrane i Armije BiH imao karakter međunarodnog sukoba, obzirom da je Hrvatska imala opštu kontrolu nad snagama HVO-a u BiH. Presudom je utvrđeno da su visoki zvaničnici Hrvatske, poput pokojnog predsjednika Franje Tuđmana bili učesnici udruženog zločinačkog poduhvata.

Predsjedavajući Sudskog vijeća Jean Claude Antonetti je u sudnici ICTY prilikom izricanja presude Jadranku Prliću, Bruni Stojiću, Slobodanu Praljku, Milivoju Petkoviću, Valentinu Ćoriću i Berislavu Pušiću rekao da su šestorica bivših funkcionera odigrali „značajnu ulogu“ u zločinima koji su počinjeni u sklopu udruženog zločinačkog poduhvata. 

- Vijeće, uz moje izuzeto mišljenje, utvrđuje da je sukob između Hrvatskog vijeća obrane i Armije BiH imao karakter međunarodnog sukoba, obzirom da je Hrvatska imala opštu kontrolu nad snagama HVO-a -  rekao je francuski sudija Antonetti.