Društvena moć na jednoj adresi: Profesori i asistenti Ekonomskog fakulteta dominantni na političkoj i biznis sceni Srpske

Neki od njih su bili premijeri, članovi Predsjedništva BiH, predsjedavajući Savjeta ministara, poslanici u Narodnoj skupštini RS, ministri, gradonačelnici, ali i direktori javnih preduzeća, milioneri te vlasnici brojnih firmi koje imaju povlašten položaj na teritoriji Republike Srpske.

Najzvučnija imena među njima su Mladen Ivanić, bivši srpski član Predsjedništva BiH i počasni predsjednik Partije demokratskog progresa (PDP), koji je krajem prošle godine izgubio predmet Teorijska ekonomija i mjesto vanrednog profesora na ovom fakultetu, te Nikola Špirić, bivši predsjedavajući Savjeta ministara BiH, a aktuelni deleget u Domu naroda BiH i visoki funkcioner Saveza nezavisnih socijaldemokrata (SNSD), o kojima je manje-više sve poznato jer su, zbog funkcija koje su obavljali, godinama izazivali interesovanje medija i javnosti.

Špirić je, recimo, pravdajući se kako je stekao višemilionsku imovinu, u jeku afere oko stana koji je u Beču kupio kćerki za cifru od 800.000 KM, posebno naglašavao devet knjiga koje je napisao kao profesor, a od kojih je, bar kako je on to tvrdio, imao pozamašan honorar. 

Privatna firma kao državna institucija

U istom „rangu“ je svakako i Dragan Mikerević, bivši poslanik u NSRS, ministar za evropske integracije u Savjetu ministara BiH, potom predsjedavajući pomenute institucije te predsjednik Vlade Republike Srpske, ali činjenica da je premijersku funkciju napustio još prije 13 godine, kumovala je tome da iščezne sa „radara“ javnosti. Tome je, takođe, i sam doprinio jer se trudio da u medijima, u godinama nakon povlačenja iz političkog života, bude što rjeđe. 

Teme mimo politike naročito ne želi da komentariše.

Ipak, redakcija Centra za istraživačko novinarstvo, u tekstu „Od zemljoradnika do milionera“, objavljenog krajem 2009. godine, detaljno se bavila Mikerevićevim kontroverznim poslovnim uspjehom, koji je pratio politički, i imovinom kojom raspolaže. 

Njegova firma Finrar obezbijedila je određena eksluzivna prava na tržištu usluga i edukacije iz oblasti finansija, što je obezbijedilo enormnu zaradu, a koja je kasnije dizana kroz dividendu. Finrar je jedina ovlaštena institucija za izdavanje sertifikata ovlaštenih računovođa, čak se i podzakonskim aktima Srpske izjednačava u određenim situacijama kao državna institucija. 

Slučajno ili ne, obojica Mikerevićevih sinova zaposleni su u državnim institucijama, baš kao i obje snahe. Jovica Mikerević radi u Upravi za indirektno oporezivanje BiH, tokom prošle godine bio je i pretendent za poziciju direktora carina, dok je Dejan Mikerević kolega ocu na Ekonomskom fakultetu u Banjaluci, gdje radi kao vanredni profesor. Snahe Dragana Mikerevića radni odnos su zasnovale u Poreskoj upravi RS-a. 

Stariji Mikerević je bio član PDP-a a pomenutu stranku je napustio 2009. godine, kada je ta partija izašla iz koalicije sa SNSD-om. 

Inače, Mikerević je redovan profesor na Ekonomskom fakultetu u Banjaluci, te predaje na katedrama za poslovnu ekonomiju, menadžment i marketing te računovodstvo i poslovne finansije.

Na ovom fakultetu predaje i Duško Šnjegota (redovni profesor), bivši glavni revizor Republike Srpske, koji je sa pomenute pozicije smijenjen u avgustu 2017. godine, nakon što je otkrio da je minus u budžetu pomenutog entiteta mnogo veći nego što ga je predstavio tadašnji ministar finansija Zoran Tegeltija, kao i Jelena Trivić (vanredni profesor), aktuelna poslanica PDP-a u Narodnoj skupštini RS. Tu je i Jasmin Komić (redovni profesor), bivši ministar nauke i tehnologije u Vladi RS, trenutno na poziciji direktora Zavoda za statistiku RS, te Dalibor Tomaš (viši asistent), brat načelnika Prnjavora Darka Tomaša, koji je već osam godina na poziciji savjetnika ministra finansija Srpske. Bio je i v.d. direktor Akcijskog fonda RS, v.d. pomoćnik ministra finansija, predsjednik Upravnog odbora JU „Akademska i istraživačka mreža Republike Srpske“ itd. 

Redovni profesor je i Novak Kondić, nekadašnji dekan Ekonomskog fakulteta, koji se godinama nalazi na mnogobrojnim državnim pozicijama. Ostaće zapamćen po rekordnim primanjima, kada je od januara 2013. do februara 2014. zaradio gotovo 110.000 KM. Od Saveza računovođa i revizora RS zaradio je 44.882 KM, pomenute firme “Finrar” 7.300 KM, Ministarstva finansija RS 2.400 KM, Komisije za računovodstvo i reviziju BiH 13.000 KM, Udruženja internih revizora 13.000 KM, Udruženja ovlaštenih procjenjivača BiH 2.200 KM a kao dekan prihodovao je 37.679 KM.

U svim porama društva

Ostali profesori i asistenti banjalučkog Ekonomskog fakulteta, u velikoj mjeri, nisu punili novinske stupce. A da je razloga za to i te kako bilo, bilo je. U međuvremenu je stasala mlađa grupa, mahom asistenata pomenutog fakulteta, koja se bez mnogo buke integrisala u gotovo sve pore društvenog života Srpske. Oni nisu poznati široj javnosti ali su izuzetno uticajni u politici, u državnim preduzećima ali i biznisu jer upravljaju firmama koje ostvaruju višemilionske prihode. 

Darko Milunović, viši asistent na banjalučkoj ekonomiji, ime je za koje će se sigurno znati u godinama koje su pred nama. Rođen je 1984. godine u Banjaluci, i za kratko vrijeme prešao put od studenta Ekonomskog fakulteta, magistra, doktora nauka, do osobe koja u Republici Srpskoj obavlja ili je obavljala značajan broj funkcija koje sa sobom nose veliku društvenu odgovornost.

Fakultet je završio 2008. godine a nedugo zatim i magistrirao oblast statistike na beogradskom Ekonomskom fakultetu, što mu obezbjeđuje radno mjesto na Ekonomskom fakultetu u najvećem gradu Republike Srpske. Na mjestu asistenta proveo je značajno vrijeme, ne samo na pomenutom već i na Poljoprivrednom, Medicinskom i Prirodno-matematičkom fakultetu u Banjaluci. 

Za kratko vrijeme, u svega nekoliko godina, pored zaposlenja na fakultetu u Banjaluci, obavljao je značajan broj funkcija u javnim preduzećima, sportskim udruženjima i savjetničkim mjestima. Bliske veze sa najužom rodbinom najmoćnijeg političara Srpske, aktuelnog člana Predsjedništva BiH Milorada Dodika, sigurno mu nisu odmogle, kao ni uspon njegove partije, SNSD-a. 

Pored predavanja na banjalučkim fakultetima, pokazao se i kao predavač, u zvanju višeg asistenta, na Visokoj školi za turizam i hotelijerstvo u Trebinju, na kojem predaje i danas. Navedena Visoka škola posluje u sklopu Univerziteta u Istočnom Sarajevu, čiji je osnivač Republika Srpska. Obavljao je poslove direktora u preduzeću Eco group d.o.o. Banjaluka, bliskom vladajućem SNSD-u. Firma se bavi skupljanjem otpada a njen vlasnik je Vico Zeljković, sestrić Milorada Dodika, poznat i kao predsjednik Upravnog odbora Fudbalskog kluba Borac iz Banjaluke. 

I pored pomenutih poslova, Milunović pronalazi vremena i da savjetuje tadašnju premijerku a danas predsjednicu Srpske Željku Cvijanović. Nakon što je postao savjetnik premijerke zadužen za ekonomske poslove bilo je pitanje dana kada će, kao provjeren kadar, da zauzme neku od izvršnih funkcija u javnom sektoru. U više se navrata dovodio u vezu sa postavljenjem na mjesto ministra finansija RS, diektora Elektroprivrede ili nekog drugog javnog preduzeća. 

Milunović vješto koristi blizinu sa porodicom Dodik i poziciju savjetnika premijerke pa 2016. godine postaje generalni sekretar u Naftnom komitetu BiH, koji je član meðunarodnih organizacija kao i član Upravnog odbora FK Borac, na čijem je čelu, kako smo već spomenuli, Vico Zeljković, vlasnik firme Eco group, u kojoj je Milunović bio direktor.

U periodu dok je Milunović bio u upravi Borca, navedeni klub je ostvarivao loše rezultate koji su doveli i do njegovog ispadanja iz Premijer lige BiH i prelazak u niži rang takmičenja. Međutim, ova činjenica nije smetala da Milunović u junu ove godine postane predsjednik Upravnog odbora FK Rudar iz Prijedora i ponpezno najavi kako će ovaj klub za pet godina igrati Ligu Evrope, iako se trenutno takmiči u Prvoj ligi RS.

Ni tu nije kraj. Milunović je 2017. godine imenovan i za člana Upravnog odbora Krajina osiguranje a.d. Banjaluka i to u vrijeme kada se u navedenom osiguranju vodila prava bitka za opstanak ovog preduzeća, na čelu sa lažnim investitorom iz Indije.

Ipak, najznačajnija funkcija koju obavlja Milunović jeste pozicija izvršnog direktora za ekonomska i finansijska pitanja u Elektroprivredi RS, najunosnijem javnom peduzeću u Republici Srpskoj. Na ovu poziciju je imenovan u aprilu 2018. godine dok je na čelu Elektroprivrede bila Radmila Čičković, koja se nije dugo zadržala na pomenutoj poziciji i bila je samo prelazno rješenje. Više zaposlenih u ovom preduzeću sa kojima smo razgovarali dodalo je da se Čičkovićeva, suštinski, ništa nije ni pitala.

Za vrijeme koje Milunović upravlja finansijama Elektroprivrede ovo preduzeće ostvaruje višemilionske gubitke, što je vidljivo iz dostupnih finansijskih izvještaja. Zbog toga se sve više govorilo o povećanju cijene električne energije za privredne subjekte u RS a koje je na kraju usljedilo u avgustu ove godine i već 1. septembra kreće da se primjenjuje.

U Elektroprivredi RS u Banjaluci je, inače, zaposlena i supruga Darka Milunovića a za vrijeme njegovog mandata „uhljebljenje“ u ovom preduzeću su pronašli mnogi pojedinci bliski SNSD-u, kao što su Vedran Škoro, bivši direktor Alternativne televizije ili Snježana Rajlić, bivša načelnica Novog Grada.

Sestra Darka Milunovića zaposlena je u Prointeru, firmi koja se dovodi u vezu sa sinom Milorada Dodika, Igorom.

Dosadašnja karijera i veze koje je stekao tokom nje Duška Milunovića sa punim pravom kandiduju za jednu od najuticajnih osoba u Srpskoj u godinama koje su pred nama.

Ima neka tajna veza

Pored Milunovića, na Ekonomskom fakultetu postoji vrlo moćna i prema riječima naših sagovornika, uigrana „ekipa“ mladih asistenata koju čine već spomenuti Dejan Mikerević, ali i Siniša Kurteš te Srđan Amidžić, koji se dalje u vrlo dobrim odnosima sa iskusnijim kolegama, Draganom Mikerevićem i prije svega Nikolom Špirićem, spomenutim na početku ovog teksta.

Siniša Kurteš je viši asistent, doktor ekonomskih nauka i od 2017. godine vanredni profesor na katedri Međunarodna ekonomija banjalučkog Ekonomskog fakulteta, ali i direktor firme „Euros“ te predsjednik Nadzornog odbora Garantnog fonda Srpske te Upravnog odbora Agencije za posredničke, informatičke i finansijske usluge (APIF). 

“Euros” je osiguravajuća kuća, a njen suvlasnik Dejan Mikerević, sin bivšeg premijera Srpske i Kurtešov kolega sa fakulteta ali i druga brojna lica iz svijeta biznisa poznata javnosti poput Milana Radovića, bivšeg direktora Nove banke i aktuelnog poslanika u NSRS, Gorana Avlijaša, bivšeg Radovićevog zamjenika, Dragana Pilipovića, vlasnika “Interprometa” iz Novog Grada, Tihomira Rožića, direktora “Crvene apoteke” iz Mrkonjić Grada, zamjenika gradonačelnika Banjaluke Srđana Amidžića i drugih.

Kurteš je bio i predsjednik Nadzornog odbora Novinske agencije Srna, a do decembra 2010. godine, prema podacima Banjalučke berze, i predsjednik UO “Čajavec Specijalni uređaji” a.d. Banjaluka, koji je završio u stečaju. Kao i mnogi drugi, Kurteš je iskoristo situaciju što zakonskim propisima Republike Srpske nisu propisane nikakve zabrane ili ograničenja kada su u pitanju mandati u upravnim i nadzornim tijelima u javnim preduzećina i upravama.

Prije dvije godine, 2017, izabran je za ekonomskog člana u komisiji koja je zadužena za promociju Banjaluke a u svrhu dobijanja titule evropske prestonice kulture. U odličnim je odnosima sa Dejanom Mikerevićem i Srđanom Amidžićem, sa kojima je osnovao i nekoliko firmi.

Amidžić, vanredni profesor na banjalučkoj ekonomiji, je jedini koji je zvanično uplovio u političke vode. Bio je poslanik SNSD-a u NSRS a od 2016. godine je na poziciji zamjenika gradonačelnika najvećeg grada u Srpskoj. Iako ga mnogi povezuju sa gradonačelnikom Banjaluke Igorom Radojičićem, sagovornici našeg portala naglašavaju da je za Amidžićev uspon mnogo veći uticaj imao Nikola Špirić, čiji je asistent godinama bio.

Zamjenik gradonačelnika je suvlasnik osiguravajućeg društva Euros a.d. Banjaluka i član nekoliko različiti državnih odbora i komisija, među kojima je i Zaštitni fond Republike Srpske.

Završio je Ekonomski fakultet u Banjaluci 2004, magistrirao 2008, zvanje asistenta stekao 2005. a zvanje višeg asistenta 2010. godine. Dugo vremena, kako smo već spomenuli, je bio asistent i pod mentorstvom Nikole Špirića. Na Ekonomskom fakultetu predavao je ili predaje na predmetima Makroekonomije, Osnove ekonomije i predmetu Monetarne i javne finansije. Kratko vrijeme je predavao i na Poljoprivrednom te Pravnom fakultetu u Banjaluci. Kao asistent Nikole Špirića, brzo se učlanio u SNSD, u okviru kojeg je jako brzo napredovao. Na opštim izborima 2014. godine postaje narodni poslnik a već 2016, na lokalnim izborima je bio nosilac liste najveće partije u Srpskoj za Skupštinu Grada Banjaluka. Nakon konstituisanja gradske vlasti, odriče se odborničkog mandata te postaje zamjenik gradonačelnika te jedan od najuticajnijih ljudi, pogotovo kada su u pitanju kapitalni projekti u Banjaluci, kao što je izgradnja nove toplane u gradu, infrastrukturni projekti i gradska javna preduzeća. 

Osnovni kapital Srđana Amidžića u zajedničkom osiguravajućem društvu je 225.000 maraka. Istovremeno, osnovni kapital njegovih kolega Mikerevića mlađeg i Kurteša iznosio je 375.000, odnosno 175.000 maraka.

Pomenuta trojka dio je i firme Finrar Dragana Mikerevića sa kojom je otvoren ovaj tekst. Osnovni kapital Amidžića u toj firmi iznosio je 60.000, Dejana Mikerevića 120.000 a Kurteša 180.000 maraka.

Malo pozicija, malo opozicija

Slaviša Kovačević, vandredni je profesor na Ekonomskom fakultetu u Banjaluci od 2017. godine i šef Katedre za ekonomsku teoriju, analizu i politiku. Danas predaje na predmetima Ekonomske doktrine, Teorija i politika privrednog razvoja, Savremeni ekonomski sistemi i Globalizacija i tranzicioni procesi, a prethodno je od 2008. godine bio asistent na istom fakultetu. Osnovne studije, magistarske i doktorske studije završio je Ekonomskom fakultetu u Banjaluci.

Slaviša Kovačević je sin Svete Kovačevića, nakadašnjeg istaknutog kadra SDS-a sa početka devedesetih godina prošlog vijeka, te bivšeg ministra trgovine u Vladi RS i bivšeg direktora banjalučkog giganta Metala. U vrijeme uspona SNSD-a, Kovačević mlađi, zajedno sa ocem, priklanja se vladajućoj stranci. U tom periodu je bio na funkciji vršioca dužnosti Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva Istočno Sarajevo i zamjenik predsjednika Nadzornog odbora Krajina osiguranje a.d. Banjaluka, tada u vlasništvu Republike Srpske.

Pored pomenutih imenovanja, Kovačević je 2012. godine napredovao i na Ekonomskom fakultetu gdje postaje docent. Te 2012. bio je u izbornom štabu Nine Jauza, kandidata SNSD-a za načelnika Kozarske Dubice. Jauz je tada izgubio na izborima od kandidata opozicionog SDS-a.

Dvije godine kasnije, pred Opšte izbore 2014. godine, Slaviša i Sveto Kovačević se priklanjaju SDS-u i učestvuju u kampanji Ognjena Tadića, tadašnjeg kandidata ujedinjene opozicije za predsjednika Republike Srpske. Tadić, tada i predsjednik Gradskog odbora SDS-a u Banjaluci ga postavlja za zamjenika predsjednika Izvršnog odbora GO SDS Banjaluka i člana ekonomskog odbora te partije. U oktobru iste godine Tadić gubi izbore od lidera SNSD-a Milorada Dodika, a dvije godine kasnije napušta SDS, a zajedno sa njim najveću opozicionu stranku u RS napušta i Kovačević. Otac Sveto, potom, postaje dio Prve SDS te se na taj način vraća u okvire vladajuće strukture.

Već sljedeće, 2017. godine, Slaviša Kovačević je izabran za vanrednog profesora na Ekonomskom fakultetu u Banjaluci. Bez obzira da li formalno bio član opozicione ili vladajuće stranke, Kovačević je sve vrijeme bio blizak sa Nikolom Špirićem, koji je na vrijeme prepoznao potencijal mladih asistenata i priklonio ih sebi.

(zurnal.info)

Tekst je proizveden u okviru medijskog pool-a Mreže ACCOUNT (Antikorupcijska mreža organizacija civilnog društva)