Sječa drveta posvađala gradove

Godišnje se u Livanjskom kantonu posječe skoro pola miliona kubika korisnog drveta. Od toga, 400 000 kubika bude posječeno na teritoriji šumom najbogatijih opština Glamoč, Grahovo i Drvar.

Prema Zakonu o šumama Federacije BiH, opštinama iz kojih se šuma siječe pripada dva posto od novca zarađenog prodajom drvnih sortimenata. Taj zakon, međutim, godinama nije na snazi. Usvojena je privremena Uredba, (u međuvremenu joj je istekao rok trajanja), u kojoj piše da opštine dobijaju tri posto, a novi Zakon, koji bi trajno trebalo da reguliše pitanje eksploatacije šume u Federaciji, u pripremi je čitavu vječnost.

NAČELNIK PRIČA, KAMIONI PROLAZE

Koliko je pitanje sječe šume važno za Livanjski kanton govori podatak da je kantonalni budžet, primjera radi, 2009. godine iznosio 64 miliona maraka, a da se, prema podacima nadležnog ministarstva privrede, osamdeset posto punio od novca zarađenog sječom i eksploatacijom šume. Opština Grahovo, iste te 2009. godine, iz kantonalnog budžeta, odnosno od preduzeća Šume Herceg-bosanske Županije, dobila je 106 hiljada maraka. Prošle godine na račun opštinskog budžeta uplaćeno je, na osnovu eksploatacije šume, svega 39 hiljada maraka.

U Glamoču nemaju podataka koliko su tačno novca dobili od Šumarije. I u jednoj i u drugoj opštini kažu da i ne raspolažu sa relevantnim podacima o tome koliko se šume posječe. Znaju samo ono što im dostavljaju iz Livna, odnosno Kupresa, u kojem je sjedište Šuma Herceg-bosanske županije.

Mi smo dobili samo prvu tranšu od šuma u 2011., umjesto da su dvije do sada isplaćene. To nisu uopšte neka sredstva, ali su nama itekako značajna. Status kvo je trenutno. Mi čekamo da se formira vlast u Kantonu, pa da se popuni Dom naroda Federacije iz tog Kantona, pojašnjava načelnik opštine Bosansko Grahovo Uroš Makić i otkriva da i opština i građani gube strpljenje.

U Grahovu su ubijeđeni, (a ubjeđenje im dodatno jača slika bezbrojnih kamiona koji puni posječenog drveta putuju put Livna i Kupresa), da se od njihovog prirodnog bogatstva grade opštine Kantona koje nisu bogate šumom. I u Glamoču i u Grahovu, (u Drvaru su za sada nešto tiši, ali to je zbog političkog neslaganja načelnika opština), tvrde da Kupres, Tomislavgrad i Livno opstaju isključivo na šumi povratničkih opština.

Načelnik Glamoča svjedoči da nemaju informacija kada bi opština mogla konačno da ima koristi od posječene šume.

Mi za sada od toga nikakve koristi nemamo a kako je krenulo teško da ćemo ikada i imati. Ne mogu ništa više sada znati, znaćemo sve kad prođu godišnji odmori, kaže za “Žurnal” načelnik Glamoča Radovan Marković.

Kada prođu godišnji odmori i poslanici Federalnog Parlamenta ponovo sjednu u poslaničke klupe očekuje se, (potvrđeno je “Žurnalu” iz Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine), da u skupštinsku proceduru konačno, na prijedlog SDP-a, dođe novi Zakon o šumama. U prijedlogu piše da će opštine u kojima se šuma siječe, za razliku od dosadašnjih dva do tri posto, raspolagati sa 70 procenata zarade od sječene mase.

“Žurnal” saznaje i da će rasprava o tom dokumentu definitivno biti burna, te da će, ukoliko većina u Parlamentu Federacije prihvati novi Zakon o šumama, Hrvati potegnuti pitanje vitalnog nacionalnog interesa. Logično, jer će umjesto u sjedištu Kantona, većina novca završiti na budžetima opština u kojima se šuma posječe.

U Bosanskom Grahovu novi Zakon vide kao posljednju šansu mirnom dogovoru. Zato i čekaju jesen. Ukoliko se desi da Zakon ne dobije potrebnu većinu ili zbog nekih drugih razloga ne stupi na snagu, u Grahovu su spremili radikalnije mjere.

Očekujemo usvajanje tog Zakona konačno, da bi smo raspolagali onim što je naše. Ako ne, onda postoje drugi oblici građanske neposlušnosti. Mi ćemo tražiti svoje pravo, jer mi od te šume nemamo ništa. Niti upravljamo njom, niti imamo koristi, ni mi ni ovo stanovništvo, i ne možemo imati razvojne programe. Iz toga se crpe ogromne pare koje se troše drugdje u kantonu I taj kanton parazitski živi na našim šumama, oštro upozorava Makić, najavljujući (vrlo izvjesnu) blokadu puteva na teritoriji opštine i sprečavanje sječe, odnosno transporta posječene šume.

ČIJI JE NOVAC

Vlast u Kantonu 10 još nije formirana. Prošla vlast priznala je da postoji problem kada je eksploatacija šume u pitanju. Tadašnji kantonalni ministar šumarstva i poljoprivrede Stjepan Matković stidljivo je priznao da su opštine Glamoč, Bosansko Grahovo i Drvar u pravu “kada su nezadovoljne raspodjelom sredstava dobijenih od sječe šume”. S njim se, prije dvije godine, nije složio još uvijek aktuelni direktor Šuma Herceg-bosanske županije Milan Raštegorac, koji je tvrdio da šumarija nije dužna plaćati opštinama. Istovremeno, iz godine u godinu Uprava Šuma Herceg-bosanske županije hvali se višemilionskim plusevima na kraju poslovne godine.

Krajem 2009. i početkom 2010. godine, na inicijativu povratničkih opština u Livanjskom kantonu u priču oko eksploatacije šume umiješao se i Visoki predstavnik u BiH. On je u nekoliko navrata naglasio kako insistira na hitnom donešenju novog Zakona o šumama, ali je odbijao mogućnost nametanja Zakona Federaciji.

Zajedno sa Visokim predstavnikom, (slučajno ili ne), u priču o šumama uključile su se i dvije drvoprerađivačke firme, jedna iz Austrije, druga iz Njemačke. U saradnji sa kantonalnim ministarstvom industrije tada je napravljen plan koji je predložen Vladi kantona, a po kojem bi te dvije firme plaćale dogovorenu sumu, bez obzira na količinu posječenog drveta. Vlada Kantona odbila je prijedlog, jer je u njemu stajalo da će novac od sječe ići opštinama Kantona srazmjerno količini posječenog drveta u tim opštinama. U prevodu većina Grahovu, Glamoču i Drvaru, a gotovo ništa Livnu, Kupresu i Tomislavgradu. Priča o enormnoj sječi šume na teritoriji Livanjskog kantona dobiće svoj nastavak s prvim jesenjim danima. Na ovaj ili onaj način. Garantuje to i ogromna količina novčanica koja se oko sječe šume u ovom Kantonu godišnje zavrti.

(zurnal.info)