TI BiH: Bez ustavne pozicije nezavisnost revizorskih institucija prepuštena volji političkih lidera

Transparency International (TI) BiH, uz podršku Fonda otvoreno društvo BiH, objavio je Izvještaj o monitoringu institucija za reviziju javnog sektora u BiH za period 2011.-2012. godina, čiji nalazi pokazuju da se vrhovne revizorske institucije (VRI) i dalje suočavaju s brojnim problemima koji koče njihovu efikasnost, nezavisnost i nadzor nad radom javnih institucija.

U izvještaju je navedeno da, za razliku od većine zemalja Evropske unije, pravno-politički i regulatorni osnov za rad i nadležnosti ni jedne revizorske insitucije u BiH nikada nije postavljen u aktualne ustave entiteta, BiH i Brčko Distrikta, koji ne poznaju funkciju parlamentarnog i javnog nadzora izvršne vlasti, javnih institucija i javnih finansija.

Bez ustavne pozicije, nezavisnost i stručnost VRI u BiH je prepuštena volji političkih lidera i stranaka, odnosno njihovih skupštinskih većina, a revizorske institucije time mogu biti meta protivzakonitih uticaja predstavnika izvršne vlasti, političkih lidera i stranaka.

Uporedni rezultati finansijskih revizija u BiH pokazali su velike razlike u godišnjoj i trogodišnjoj strukturi i trendovima datih mišljenja i ocjena finansijskih revizora, navodi TI.

Tako u periodu 2010.-2012. najveće učešće pozitivnih revizorskih mišljenja ima VRIBiH (78 posto), zatim GLavna služba za reviziju (GSR) RS (37 ), a najmanje VRI FBiH (0 posto) i Ured za reviziju javne uprave i institucija u Brčko Distriktu BiH (URI BD) BiH (14 posto).

Najveće učešće negativnih mišljenja ima VRIFBiH (22 posto) i URI BD BiH (14), a najmanje VRI BiH (1,5 ) i GSR RS (2,3 posto).

Najviše mišljenja s rezervom za ove tri godine dato je u VRIFBiH (77) i GSRRS (59 posto).

U ove tri godine broj negativnih mišljenja je u laganom porastu u VRIBiH i VRIFBiH, a u opadanju u GSRRS i URIBD BiH. Broj pozitivnih mišljenja u VRIBiH i GSRRS je u porastu, u VRIFBiH u stagnaciji, a u URIBD BiH u opadanju.

Finansijske revizije u sve četiri VRI ne uspiju godišnje pokriti ni 10 posto institucija i organizacionih jedinica javnog sektora u BiH - od oko 2.500 organizacionih jedinica godišnje se provede tek između 200 i 220 finansijskih revizija, tako da van "radara" finansijske kontrole često ostaju poslovanja lokalnih institucija, javnih preduzeća, te entitetskih, kantonalnih i općinskih institucija na periferiji.

Poseban problem predstavlja i nedostatak efekata samih revizorskih izvještaja - njihova slaba i nedovoljno stručna upotreba u parlamentima, naročito prilikom usvajanja budžeta ili izvještaja o izvršenju budžeta, kao i konstantni izostanak posljedica za neodgovorno i netransparentno poslovanje javnih institucija.

Najveći razlog tome, navodi TI, je nepostojanje volje i odgovornosti poslanika da kontrolišu rad vlada u BiH, te nepostojanje sistemskih mehanizama saradnje između revizorskih institucija i pravosuđa radi sankcioniranja nezakonitog i neodgovornog utroška javnih sredstava.

Također, u izvještaju su istaknute i izmjene Zakona o reviziji javnog sektora RS-a koje priprema Vlada i Ministarstvo finansija RS-a, a koje su tajna za većinu poslanika i članova nadležnog parlamentarnog odbora za reviziju NSRS, za same revizore u
GSRRS i javnost.

- Na osnovu svih nalaza monitoringa, jasno je da predstavnici zakonodavstva, ali i izvršne vlasti u BiH i dalje ne shvataju ozbiljno ulogu vrhovnih revizorskih institucija, niti postoji interesovanje za uspostavljanje efikasne kontrole nad utroškom javnih sredstava, dok se u isto vrijeme nastoji ostvariti sve jača kontrola nad nalazima i samim institucijama za reviziju - navedeno je, između ostalog, u Izvještaj o monitoringu institucija za reviziju javnog sektora u BiH za period 2011.-2012.

(Fena)