Istražujemo
U ZEMLJI TAJKUNA I MLIJEKA: Kako Vlada RS spašava firme Swisslion i Farmland
Vladajuća koalicija u RS nedavno usvojila Zakon o posebnim načinima izmirenja poreskog duga, koji omogućava tajkunskim firmama bliskim vladajućoj eliti da dugove koje imaju prema entitetskim institucijama (neplaćene doprinose, poreze, takse…) otplaćuju dajući Republici Srpskoj vlasnički udio u svojim preduzećima koja su dužnici
Vlast RS godinama privrednike u ovom entitetu dijeli na one koji su joj bliski, i koji zato imaju sve privilegije, i na nepodobne, koji ne mogu računati na bilo kakvu pomoć države. Ako se kojim slučajem desi da zakoni i važeće norme postanu prepreka vlastima da iz budžetskih sredstava izdašno pomažu svoje omiljene privatne firme, ti zakoni i propisi jednostavno budu promijenjeni.
RECEPT ZA PREVARU
Tako je vladajuća koalicija u RS nedavno usvojila Zakon o posebnim načinima izmirenja poreskog duga, koji omogućava tajkunskim firmama bliskim vladajućoj eliti da dugove koje imaju prema entitetskim institucijama (neplaćene doprinose, poreze, takse…) otplaćuju dajući Republici Srpskoj vlasnički udio u svojim preduzećima koja su dužnici. Taj dug oni Republici Srpskoj mogu prodati po višestruko nižoj cijeni, a onda RS te obezvrijeđene akcije dodatno umanjuje prodajući ih na berzi po mnogo nižoj cijeni od nominalne.
Tako će firma “Svislajon”, čiji je vlasnik Rodoljub Drašković (intimus predsjednika RS Milorada Dodika), koja budžetu duguje 20 miliona maraka, očistiti taj dug, dok će RS na kraju cijelog postupka na berzi (prema sadašnjoj vrijednosti akcija) zaraditi nepunih 700.000 KM.
Kuriozitet je što sve te akcije na berzi može kupiti opet “Svislajon”, što znači da ova firma, zahvaljujući suludo postavljenom zakonskom rješenju, može bez uložene marke da očisti dug od 20 miliona maraka, nego i da akcije preduzeća povrati za samo 700.000 KM. Ako se kojim slučajem to desi, Draškovićeva firma ponovo može da prestane plaćati poreske i druge obaveze, a sve nastale obaveze iznova će izmirivati Republika Srpska.
Opoziciona Srpska demokratska stranka zatražila je ocjenu ustavnosti Zakona o posebnim načinima izmirenja poreskog duga pred Ustavnim sudom RS, tvrdeći da je ovaj zakon diskriminatorski i da je njime omogućeno da Vlada odabranim firmama otkupi poreski dug.
U Republici Srpskoj je već postalo pravilo da se povlašćuje jedan sloj ljudi u odnosu na druge, kazao je predsjednik SDS Mladen Bosić.
On je podsjetio da je SDS ranije predlagao i zakon po kojem predsjednik Republike Srpske ne bi smio da bude i predsjednik vladajuće stranke, kako bi entitetske institucije bile odvojene od posebnih grupacija i zastupale cjelokupno stanovništvo.
Ovaj zakon nije jedini akt koji je Vlada donijela da bi firmama miljenicama, koje su po pravilu gubitaši i veliki poreski dužnici, omogućila dotok milionskih sredstava. Tako je Vlada RS na sjednici održanoj 18. jula donijela odluku da se Poljoprivrednom gazdinstvu “Farmland “ a.d. iz Nove Topole odobri podnošenje zahtjeva za odobravanje dodatnih sredstava zajma iz Investiciono-razvojne banke RS u iznosu od 11.447.472 KM.
VLADA KREDITIRA ODABRANE
U odluci Vlade je navedeno da će ta sredstva biti iskorištena za potrebe refinansiranja postojećih kreditnih zaduženja, plaćanja dospjelih poreskih obaveza, plaćanja kratkoročnih obaveza prema dobavljačima i nabavke osnovnih sredstava za povećanje obima proizvodnje, a u u svrhu restruktiriranja i reporogramiranja zaduženja, povećanja stepena iskorištenosti proizvodnih kapaciteta i nesmetanog funkcionisanja navedenog privrednog društva.
Za realizaciju ove odluke zadužuje se Investiciono-razvojna banka Republike Srpske , u skladu sa pravilima plasmana po kreditnim linijama i zajmovima, stoji u vladinoj odluci.
Sredstva će biti odobrena iz sredstava po kreditnim linijama i zajmovima IRB RS, zajmova za poljoprivredu i prerađivačku industriju.
Zapanjujuće je da će “Farmland” kreditnim sredstvima, ako ih dobije, moći da plati kreditna zaduženja, dospjele poreske obaveze i itd. Riječju, to znači da će Vlada kreditirati poreskog dužnika, što “Farmland” jeste. Da bi Vlada uopše donijela ovakvu odluku, prethodno je izmijenila pravila plasmana po kreditnim linijama i zajmovima, što je objavljeno u Službenom glasniku RS br. 54 od 27. juna 2013. godine. Članom 7. tog pravilnika precizirano je da “IRB RS ograničava minimalan i maksimalan iznos kredita o okviru kreditnih linija i zajmova prema namjeni”.
Istim članom je precizirano da je maksimalan iznos kredita po svim kreditnim linijama 5.000.000 KM. Kada se pogleda član 7. jasno je da “Farmland” nikako ne bi mogao dobiti 11,4 miliona KM. Međutim, u Pravilniku postoji i član 19., koji omogućava da Vlada određenim firmama odobri i znatno veća kreditna sredstva. Član 19. glasi:
Ukupan iznos sredstava plasiranih po korisniku iz izvora IRB RS na dan podnošenja zahtjeva za kredit finansijskom posredniku, odnosno IRB RS za zajam ne može biti veći od najvišeg iznosa po kreditnoj liniji i zajmu prema namjeni, propisanom članom 7. ovih pravila, osim za pravna lica koja odredi Vlada RS posebnom odlukom.
Ovako osmišljenim članom Pravilnika, Vlada RS je sebi dala ekskluzivno pravo da određenom broju firmi daje desetine miliona maraka, čime je brojne ostale firme dovela u neravnopravan položaj. Nesporno je da pod član 19. spadaju samo oni privrednici koji su izuzetno bliski aktuelnoj vrhuški RS. Među njima je i “Farmland”, koji je privatna firma, a već godinama živi od sredstava IRB i ne plaća nikakve dažbine RS ili to čini u minimalnom iznosu. Zaduženost “Farmlanda” je više od 40 miliona KM, a ova firma, uprkos izdašnoj pomoći Vlade, godinama posluje sa gubicima.
Postupajući na ovaj način izvršna i zakonodavna vlast RS sebe je svjesno dovela u poziciju alatke u rukama određenih tajkuna, kojima se obezbjeđuje sve - od mogućnosti da ne plaćaju poreze i ostale dažbine do milionske pomoći iz budžeta RS. Preciznije, Vlada i Skupština RS su voljom vladajuće većine postali servis nekolicine pojedinaca, a RS je na mala vrata privatizovana.
(zurnal.info)
