ZAŠTO PROTESTIRAJU MLJEKARI: Krave na nedozvoljenim antibioticima

Mljekari iz Republike Srpske nastavili su proteste i blokadu carinskog terminala u Gradišci, nastojeći da spriječe dalji uvoz mlijeka iz Evropske unije u BiH. Oni traže uvođenje prelevmana na mlijeko iz uvoza, tj. oporezivanje od 72 feninga po litri, kako bi se “uspostavio fer odnos u tržišnoj utakmici u kojoj se trenutno, zbog povećanog uvoza mlijeka iz EU, guši domaća proizvodnja”.

Predsjednik Udruženja poljoprivrednih proizvođača i mljekara Republike Srpske Vladimir Usorac tvrdi da su se protestu pridružili i mljekari iz Federacije BiH, te da je blokirano pet carinskih terminala - Gradiška, Orašje, Izačić, Gorica i Bijača.

On je najavio i dodatne zahtjeve - da se sa EU do kraja ove godine riješi problem izvoza mlijeka i mliječnih proizvoda iz BiH, pitanje plavog dizela, kao i pitanje koridora prema Turskoj i Rusiji.

Protest mljekara, prije bi se mogao nazvati protestom Usorca i njegovih pristalica, nego generalnim protestom svih proizvođača mlijeka i mliječnih proizvoda u RS. Četrdesetak traktora u Gradišci, kojima je blokiran carinski terminal,  i zanemarljivo mali broj na ostalim prelazima dovoljno govore o tome koliko mljekari podržavaju svoje vođe u ispunjavanju njihovih zahtjeva. Šta je, međutim, ključno u cijeloj ovoj priči?

KO JE NAPRAVIO PROBLEM

Vođe protesta, Vladimir Usorac i Mehmed Nikšić i dalje ne ukazuju na srž problema niti upiru prstom u odgovorne, koji su mljekare u BiH doveli do u tešku situaciju.

Ne čine to, jer su oni jednako odgovorni kao i oni koji su doveli do ove situacije. Riječju, problem je u tome što država Bosna i Hercegovina nije ispunila uslove za izvoz mlijeka u Evropsku uniju i to zbog nebrige vladajućih elita, nesposobnih ministara i vođa protesta, kakav je Vladimir Usorac. Uz to, potpuno je apsurdno organizovati proteste u trenutku kada postojećim vlastima ističe mandat, a nove još nisu ni na vidiku.
 
Vječiti lider mljekara Vladimir Usorac prvi ne ispunjava uslove za izvoz mlijeka u Evropsku uniju. Iako je za gradnju svoje farme za 100 grla uložio više od dva miliona maraka, u čemu mu je zdušnu podršku (nizom nezakonitih mjera) dala Vlada RS i resorno Ministarstvo, on ove godine nije uspio da dobije zeleno svjetlo od Misije FVO-a iz Dablina. Iz prostog razloga, jer kvalitet mlijeka sa njegove farme ne odgovara evropskim standardima. Uz to je na sudu sa opštinskim veterinarom iz Prnjavora zbog toga što je liječio svoje krave nedozvoljenim antibioticima.

Na završnom sastanku u Sarajevu Misija FVO-a jasno je saopštila da mlijeko sa Usorčeve farme po kvalitetu ne ispunjava zahtjeve EU, baš kao ni mlijeko „Farmlanda“ iz Nove Topole, čiji vlasnik Dragan Vasiljević. Vlada RS i Robne rezerve nikada nisu ustanovile šta se desilo sa 500 junica, koje su Draganu Vasiljeviću date na raspolaganje.

I pored svega, Vlada RS i Ministarstvo poljoprivrede su Usorčevu farmu i „Farmland“ stavili na listu prioritetnih farmi koje treba da posjeti Misija FVO. Misija, koja radi po tačno utvrđenim kriterijima, a ne po principu podobnosti, rekla je to što je rekla i diskvalifikovala Usorca i Vasiljevića kao izvoznike mlijeka u EU.

Nakon svega, niko u Vladi RS i resornom Ministarstvu ne odgovara za zalud uloženi ogroman novac u Usorčevu farmu i „Farmland“.

Sada svi mudro ćute o davanju ogromnih količina novca za premiju za mlijeko „Farmlandu“, Usorcu i svim ostalim koji ne ispunjavaju uslove. A mnogo ih je. Naravno, nisu Vasiljević i Usorac glavni krivci.

POSTOJI LI RJEŠENJE

Najodgovorniji za ovaj problem su su institucije, koje se godinama ne uspjevaju dogovoriti o uvezanosti sistema, kontrolama, uslovima koji se trebaju ispuniti... U RS je devet godina na vlasti SNSD i potpuno je jasno da su ministri iz ove stranke najviše odgovorni za neusvajanje propisa i ispunjavanje potrebnih mjera. Usorac to nikada neće otvoreno reći, jer je on sa svim ministrima poljoprivrede RS u poslednjih devet godina „dobro prošao“ i bio u dobrim odnosima i sa Radivojem Bratićem i sa Miroslavom Milovanovićem i sa potonjim Stevom Mirjanićem.

Gdje je problem i kako ga riješiti?

Stručnjaci koje smo konsultovali naveli su da je u periodu od 2007. do 2013. godine došlo je do smanjenja broja muznih grla ( trenutno ih je u RS nešto više od 25.000) i ukupne proizvodnje mlijeka, koja je 100 miliona litara. Oni navode da je dnevna mliječnost po kravi samo osam litara. Podsticaji po grlu su zanemarljivi, a premija za mlijeko je najviša u EU (30 feninga po litri).

Tu, tvrde stručnjaci, dolazi do simbioze Ministarstva i mljekara, otkupljivača. Mljekare su najavile smanjenje otkupne cijene mlijeka, jer dolazi roba iz EU koja je subvencionisana, pa je to mlijeko jeftinije od domaćeg i bolje se prodaje.

Građani, čija je kupovna moć iz godine u godinu sve slabija, gledaju u svaki cent i kupuju ono što je jeftinije. Otkupna cijena mogla je biti veća u poslednje tri godine da Ministarstvo poljoprivrede nije na zahtjev “Farmlanda” , a uz odobrenje Mliorada Dodika, povećalo premiju za mlijeko sa 0.25 KM u 2011. godini na 0.35 KM u 2013. godini, odnosno 0.30 KM u 2014. godini. Tako pola budžeta Ministarstva poljoprivrede RS odlazi na premije za mlijeko. Sada kada jeftinije mlijeko stiže iz EU, proizvođači su ostavljeni na cjedilu. I od mljekara i od entitetskog Ministarstva i od institucija na nivou BiH.

U sadašnjoj postavci stvari ne postoje adekvatna rješenja ovog problema. Stručnjaci tvrde da je ranije trebalo smanjiti premiju za mlijeko, ili je ukinuti, a povećati otkupnu cijenu mlijeka. U toj situaciji oni koji proizvode mlijeko po evropskim standardima imali bi šansu da opstanu, oni koji ne, morali bi ugasiti proizvodnju. Premije od države treba dati proizvođačima koji stvarno imaju kvalitetno mlijeko, a ne onima koji iz budžeta uzimaju milione, ne da bi unaprijedili proizvodnju i zaposlili nove radnike, već da bi napunili lične račune.

(zurnal.info)