Iako nisu ispunjavali uslove: Aluminiju isplaćeno 11 puta više novca za subvencije nego drugim firmama

„Preduzeću „Aluminij“ d.d. Mostar odobren prosječan mjesečni iznos sredstava po jednom radniku 690 KM za izmirivanje doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, dok je drugim preduzećima po istom osnovu odobreno od 6 do 11 puta manje sredstava. Na ovakav način se privatna preduzeća stimulišu, umjesto da se sankcionišu zbog nepoštovanja važećih zakonskih propisa“, utvrdili su federalni revizori.

Osim ove činjenice, Ured za revizije institucija FBiH utvrdio je da Aluminij nije ni imao pravo na subvencije jer nije ispunjavao osnovni kriterij za dodjelu sredstava.

 „Preduzeće „Aluminij“ d.d. Mostar nije u većinskom vlasništvu FBiH, a nije ni većinsko privatno vlasništvo. Stoga smatramo da nije ispunilo osnovni kriterij za dodjelu sredstava utvrđen Programom utroška sredstava – Subvencije privatnim preduzećima i preduzetnicima za uvezivanje radnog staža u iznosu od 300.819 KM, što je konstatovano i u izvještajima o finansijskoj reviziji za 2021. i 2022. godinu (u 2021. odobrena su sredstva u iznosu od 378.174 KM, a u 2022. godini 907.095 KM)“, navedeno je u izvještaju o Finansijskoj reviziji Federalnog ministarstva energije, rudarstva u industrije.

Revizori su upoređujući iznose odobrenih sredstava, utvrdili veliki nesrazmjer, jer se prosječan iznos odobrenih sredstava za uvezivanje radnog staža za jedan mjesec kreće u rasponu od 61 KM do 690 KM.

Primjera radi, Vlada FBiH je 30. 11. 2023. donijela Odluku o izboru korisnika Subvencija privatnim preduzećima za uvezivanje radnog staža, kojom su sredstva odobrena u ukupnom iznosu od 307.274 KM za penzionisanje 32 radnika koji su stekli uslove, a nije im uplaćen radni staž. Tada je „Aluminij“ d.d. Mostar za penzionisanje 16 radnika dobio 258.634 KM  dok je „Krivaja mobel“ d.o.o. Zavidovići za isti broj radnika dobila 48.640 KM.

 „Nije primjereno ni opravdano odobravati sredstva za uvezivanje radnog staža po osnovu neizmirenih doprinosa za PIO koji su obračunati na bruto plaće veće od zakonom utvrđenih minimalnih bruto plaća u FBiH. Na ovaj način se nagrađuju, umjesto da se sankcionišu, preduzeća koja ne poštuju važeće zakonske propise i isplaćuju neto plaće bez doprinosa, te im se iz javnih sredstava doznačavaju sredstva za isplatu doprinosa, za plaće koje su znatno iznad minimalnih Zakonom utvrđenih“, navedeno je u Izvještaju.

Upravo zbog dodjele sredstava Aluminiju Ministarstvo je od Ureda za reviziju institucija FBiH dobilo mišljenje sa rezervom za usklađenost sa zakonskim i drugim propisima. 

Iz Ministarstva su se pokušali opravdati, navodeći da je udio Vlade FBiH u Aluminiju 44 posto, što čini manjinski udio državnog vlasništva u ukupnom vlasništvu privrednog društva, te da je opravdano svrstano u kategoriju privrednih društava s većinskim učešćem privatnog kapitala, a udio od 12 posto vlasništva Vlade Republike Hrvatske sa aspekta vlasništva FBiH tretira se kao privatno vlasništvo. 

Revizori nisu prihvatili ovo obrazloženje Ministarstva.

„Skrećemo pažnju na to da ovo preduzeće ima mješovitu strukturu kapitala sa vlasničkim udjelima: Vlada FBiH 44%, Vlada Republike Hrvatske 12% i pojedinačni dioničari 44% – kapital u privatnom vlasništvu. Shodno tome, preduzeće nije u većinskom vlasništvu FBiH, niti u većinskom privatnom vlasništvu, zbog čega nije ispunjavalo osnovni kriterij za učešće i izbor korisnika sredstava finansijske pomoći, a to je da je privatno preduzeće. Napominjemo da je u prezentovanoj Obavijesti o razvrstavanju pravne osobe prema klasifikaciji djelatnosti u dijelu koji se odnosi na oblik vlasništva navedeno da preduzeće „Aluminij“ d.d. Mostar ima mješoviti oblik vlasništva.“

Podsjetimo, i prethodnih godina federalni revizori su upozoravali da Aluminij dobija subvencije iako ne ispunjava uslove. U 2022. godini dobili su više od pola miliona KM i tada su isplaćivana puno veća sredstva nego drugim preduzećima. Praksa protekcije Aluminija nastavila je i nova Vlada FBiH na čelu sa Nerminom Nikšićem. 

REVIZORI OTKRILIMostarski Aluminij dobio subvenciju za uvezivanje staža iako nije ispunjavao uslove

Aluminijem su upravljali kadrovi HDZ-a. Stranačka zapošljavanja, enormne plate i novčane stimulacije članovima uprave, te ostali dugogodišnji kriminal doveli su ovu mostarsku firmu do samog dna. I dok je menadžment uživao, radnici su godinama čekali na ispunjenje obećanja o isplatama doprinosa i uvezivanju radnog staža. Tužilaštva su, za to vrijeme, ignorisali brojne prijave o kriminalu u Aluminiju, a sve ovo možete pogledati u Žurnalovom filmu.

(zurnal.info)