Jače povezivanje dva Sarajeva je neminovnost

Novinari Žurnala razgovarali su s novim načelnicima općina u Bosni i Hercegovini o tome kako planiraju opravdati povjerenje glasača i ispuniti predizborna obećanja.

Pitanja su zasnovana na istraživanjima nevladinog sektora i magazina Žurnal o tome šta građani smatraju ključnim pitanjima za kvalitetniji život u lokalnoj sredini.

Žurnal: Nakon višedecenijske vladavine SDS-a u Istočnom Novom Sarajevu promijenjena je lokalna vlast. Vi ste kao kandidat SNSD-a pobjedili u trci za načelnika, kakvo stanje ste zatekli u opštini?

Ćosić: SNSD je u Istočnom Novom Sarajevu prvi put dobio načelničko mjesto. Na prethodnim izborima mi smo imali podršku SRS Vojislav Šešelj, Saveza za demokratsku Srpsku, Srpske napredne stranke. To su partije koje nažalost, osim SRS Vojislav Šešelj, nisu uspjele ući u opštinski parlament, ali ta podrška nije zanemarljiva i bio sam ispred kandidadat SDS-a i ostalih kandidata. Po pitanju onoga što sam zatekao u opštini moram reći da ni ova opština u odnosu na ostale opštine u RS i BiH nije izuzetak. Riječ je o jedinici lokalne samouprave u kojoj se dugi niz godina nije vladalo domaćinski. Uvijek se smatralo da ona zavisi od viših nivoa vlasti, pa su se problemi gurali u stranu; odnosno sve ono što se nije moglo riješiti bilo je odlagano pod motom: „To će neko drugi“! Opština u finansijskom smislu ne stoji najbolje. Zatekao sam 715 000 KM duga u ovoj godini, koji je nastao kao posljedica pogrešnog planiranja budžeta.

Istočno Novo Sarajevo je u periodu od 2002. do 2008. godine bila opština sa značajnim rastom budžeta zbog prodaje zemljišta i naplate građevinske rente uređenja građevinskog zemljišta. Ekonomska kriza, koja je počela 2008., odrazila se na građevinski sektor i prihodi na osnovu toga su prepolovljeni. Čak i više od toga. Ljudi koji su ovdje vladali nisu mogli da shvate da ne mogu više da prodaju zemlju kako su je prodavali i da nema više tražnje i ponude. Privredni subjekti iz oblasti građevine su smanjili svoje aktivnosti. Tako da smo došli u situaciju da je budžet 2009. godine bio upola manji. Uvijek se pogrešno planiralo i budžet je rebalansiran nadole. Ljudi su projektovali budžet na 6,3 miliona i ponašali se kao da toliko imaju na raspolaganju, a punjenje je išlo sporo i realno je očekivati 4,9 miliona. Upravo zbog toga smo dobili budžetski deficit koji ćemo do kraja godine možda smanjiti na 500. 000 maraka. Taj deficit ne ostavlja ni mene ni skupštinsku većinu u sjajnoj poziciji.

Žurnal: Kolika su potraživanja opštine?

Ćosić: Opština ima oko milion maraka potraživanja nastalih po osnovu raznih sporova i dugovanja iz prethodnih godina. Veliki broj tih potraživanja je nenaplativ u nekom kratkoročnom periodu. Dobar dio njih se neće nikad naplatiti. Zato nije realno razmišljati o tome da dio deficita pokrijemo naplatom nekih potraživanja. Ono što je sigurno - u iduću godinu ulazimo sa istim obavezama i projekcijom nižeg budžeta, što i nije baš optimistična varijanta. Međutim, moram reći da nemam namjeru da se dopadnem ljudima, već imam namjeru da radim koliko mi mogućnosti dozvoljavaju.

Trošiće se onoliko koliko bude novca pristizalo, svakom će biti proporcionalno manje. Mi ćemo biti u kontaktima sa ljudima iz Savjeta ministara, sa Vladom Republike Srpske i nadam se da ćemo taj manjak sredstava za infrastrukturne projekte, koji će biti očigledan, nadomjestiti uz pomoć viših nivoa vlasti. Moj prvi zadatak je da opštinsku administraciju približim gradjanima.

Žurnal: Govorite o minusu u budžetu, da li možete građanima reći da na kraju vašeg mandata tog minusa neće biti? Da li imate planove usmjerene ka rješavanju tog problema?

Ćosić: Ja mogu odgovorno reći građanima da tih tekućih obaveza, nastalih po osnovu pogrešno planiranih budžeta, na kraju mog mandata neće biti. Ja svom nasljedniku želim da ostavim ili suficit ili poravnanje. Međutim, teško je reći šta će biti sa kreditnim zaduženjima u narednom periodu. I sada opština ima ratu kredita od 45.000 maraka, koja je nastala po osnovu kredita od tri miliona iz 2010 godine. To je komercijalni kredit sa izrazito nepovoljnom kamatnom stopom. Ja ništa neću raditi sam, već sa predstavnicima partija koje participiraju u radu opštine. Treba razmišljati i o eventualnim novim kreditnim zaduženjima kako bi se sanirala postojeća. Ako ne idemo na nova zaduženja treba razmišljati o uštedama u budžetu. Ako ova opština nema novca da sama završi kapitalne projekte bitne za život građana i ako nema novca da djeluje mimo osnovnih potreba, moraju se pronaći vanjski izvori finansiranja. Mi smo mala opština sa malim budžetom i nema dileme da moramo biti otvoreni. Ali ništa neće načelnik da radi sam.

Žurnal: Koje su osnovne stavke u budžetu?

Ćosić: Ja sam se u predizbornoj kampanji zalagao da u 2013. godini budžetske stavke budu prekomponovane u korist infrastrukture i investicija za podršku privredi. Iduće godine će budžet biti projektovan na nivou 5,5 miliona maraka. Iskren da budem bilo bi idealno kada bi se to ostvarilo, strah me je da se ne ostvari manje. Razlog je što već imamo obavještenje ministarstva finansija da poreske prihode treba da planiramo za 400. 000 KM manje. Imali smo situaciju da je oko 3 miliona od poreza dolazilo na opštinu, sad će biti 2,6 miliona maraka. Sve ostalo su neporeski prihodi i mi ih, uprkos krizzi, moramo podići; moramo pronaći način kako bi povećali gradnju, olakšali investitorima pristup...

Žurnal: U kolikoj mjeri će budžet biti razvojni?

Ćosić: Budžet će i dalje ići najvećim dijelom u potrošnju, na plate budžetskih korisnika, materijalne troškove. Dobrim dijelom će budžet ići ka nevladinom sektoru i sportu, ali će ta izdvajanja će biti smanjena. Da bi bili ozbiljna opština moramo imati i budžet za infrastrukturne projekte. Predvidjećemo do 200.000 maraka za to. Planiramo i iznos do 100.000 maraka za direktnu podršku privredi. Bilo bi moguće planirati i više novca, da opština zbog lošeg upravljanja u prošlom periodu nije doevedena u situaciju da u narednoj godini, po osnovu izgubljenih sudskih sporova, moramo ispaltiti 600. 000 maraka. Situacija bi se mogla okarakterisati na sljedeći način: Ko nije tužio opštinu, taj nije ni dobio. Mene to navodi na sumnju da je bilo saradnje javnog i privatnog sektora na štetu budžeta. Mi imamo izgubljene sporove za projekte koje je finansirala opština... uvijek je bila pogrešna procjena službenika i rukovodstva opštine.

Žurnal: U većini opština se smanjuje broj opštinske administracije. Da li ste vi razmišljali u tom pravcu?

Ćosić: Ne možemo mi pričati o smanjenju broja ljudi čiji status je potvrđen Zakonom o lokalnoj upravi i samoupravi. Mi tu priču možemo kreirati na radu i neradu. Ukoliko neko ne radi i dobija negativne ocjene, tada možemo pričati o otkazima, ali to je krajnja mjera. Ovdje sada radi sedamdesetak službenika. Nema šanse da ikoga možemo otpustiti, jer bi sebi napravili veću štetu zbog tužbi koje bi uslijedile. S druge strane postoji racionalizacija i mi moramo da slijedimo trend racionalne administracije. Ljudi će odlaziti u penziju i mi ćemo procjenjivati treba li njihova mjesta popunjavati. Neće biti primanja radnika u 2013. godini. Krajnja mjera će biti smanjenje plata svima jednako i tu stavljamo tačku.

Žurnal: Gdje su potencijali opštine koji mogu obezbjediti razvoj?

Ćosić: Ova opština je najurbanija opština grada Istočno Sarajevo. I dalje je građevinski sektor najatraktivniji kada je u pitanju privreda; postoji industrija na ovoj opštini - to su preduzeća Energoinvest i Famos. To su dva giganta. Moj zadatak je da ih postavim na zdrave noge. Ja sam već uključen u priču oko Energoinvesta, koji je u nezavidnoj situaciji, ali ima potencijal na tržištu. Famos takodje može da opstane. Ako obezbijedim da u naredne četiri godine radnici primaju plate i da preduzeća opstanu, onda sam uspio. Tu je još nekoliko manjih preduzeća. Mi imamo i sektor usluga i trgovina. U našoj opštini se nalazi jedan broj institucija i države i entiteta i to treba da iskoristimo. Ambicija nam je da tražimo investitora koji će da pravi etno selo na potezu prema Jahorini i da polako izgrađujemo turističku ponudu koju sada nemamo. Planiramo da pozovemo investitore da rade na građenju smještajnih kapaciteta i izgrade luksuzni hotel i hostele. Siguran sam da je takvog investitora moguće naći. Mi možemo iskoristiti i blizinu Sarajeva, realnost je takva da smo mi dva grada, ali smo komšije i velik broj ljudi iz Sarajeva dolazi u Istočno Sarajevo.

Mi moramo pokrenuti i poljoprivredu. Postoji određen broj ljudi koji mogu imati farme, sadnice, proizvodnju mlijeka. To je sasvim dovoljno. Mi ne možemo napraviti poljoprivrednog proizvođača koji će zaposliti pedeset radnika, ali možemo deset malih koji će imati do pet radnika.

Žurnal: Kada govorite o viziji razvoja šta je to što je navažnije?

Ćosić: Prvo treba držati grad čistim. Grad u oblasti komunalne politike mora biti uređen. Počećemo da radimo gradski park, to je nešto što je ovom stanovništvu nedostajalo i krenućemo u taj projekat sljedeće godine. Tu je i sportska dvorana koja se urušila u februaru prošle godine, a sada ističe decembar. To je prioritet broj jedan. Mi sada radimo projekat uklanjanja otpada. Opština nema novca da sama završi tu dvoranu, ali vidjećemo da u saradnji sa Vladom RS apliciramo za sredstva. Ima još dosta toga, ali treba krenuti sa malim projektom u svakoj mjesnoj zajednici - ne smijemo raditi samo na jednom mjestu. Prvo što građani žele da vide je da njihove osnovne potrebe ne budu ugrožene.

Žurnal: Koliko koristi opština može imati od projekta Omladinskih olimpijskih igara?

Ćosić: Mene je obradovala vijest da su Sarajevo i Istočno Sarajevo dobili organizaciju. Svakako da će se opština uključiti u projekat. Obavićemo razgovor i sa gradonačelnikom i sa organizacionim komitetom. 2017. je još daleko, ali moramo polako početi da se pripremamao. Pretpostavljam da su se gradovi obavezali da će napraviti infrastrukturu za igre, za smještaj sportista. Pretpostavljam i da postoje određeni fondovi, suludo bi bilo da su se gradovi obavezali da će to sve da urade iz sopstvenih sredstava. Mi ćemo aplicirati, ukoliko se dogovorimo, ponudićemo izgradnju sportske dvorane kao jednog od borilišta. Treba samo napraviti dobru procjenu, jer organizacija bilo kojih sportskih igara iziskuje velika sredstva. Ja se nadam da je organizacioni odbor razmišljao koliku korist će izvući gradovi od toga. Ukoliko ćemo imati događaj koji će nam samo opteretiti budžete, a ne i donijeti profit, mislim da to nije dobro.

Žurnal: Evidentan je problem prevoza od Sarajeva do Istočnog Sarajeva. Da li to planirate riješiti i kako?

Ćosić: Sarajevo je moj grad i ja to uvijek kažem. Ja sam iz Sarajeva. Otišao sam iz njega 92. jer je takvo vrijeme bilo i od tada živim u Istočnom Sarajevu. Do dolaska na ovu načelničku poziciju sve radne dane sam proveo u Sarajevu. Jače povezivanja dva grada je neminovnost. Osamdeset hiljada ljudi iz Sarajeva sada živi u Istočnom Sarajevu. Nije to mali broj. Tu činjenicu treba uvažavati. Mi u Istočnom Sarajevu se moramo truditi da ljudima obezbjedimo uslove života slične onima u Sarajevu. Tu spada i prevoz. U budućnosti treba razmišljati i o varijanti međuopštinskog prevoza, ne samo međugradskog.

Žurnal: Bilo je problema sa funkcionisanjem autobuske stanice u Istočnom Sarajevu, čak nije imala ni novca da funkcioniše? Kako je to moguće s obzirom da ima mnogo linija?

Ćosić: Iskreno, ne znam. Osim što sam živio u Istočnom Sarajevu najmanje sam vremena provodio u njemu. Znam da je bilo problema u funkcionisanju ali ne znam zbog čega. Siguran sam da ta stanica može biti profitabilna. Ako se pojave problemi, to je u nadležnosti grada Istočnog Sarajeva.

Žurnal: Svi očekuju od načelnika da smanji nezaposlenost, iako to nije nadležnost načelnika. Da li vi kažete građanima - to nije moja nadležnost ili ne?

Ćosić: U situaciji kada, zvanično, imamo nezaposlenost od 25 posto i kada većina građana traži posao reći - to nije moja nadležnost - je suludo. Slažem se ja da to nije moja nadležnost direktno, ali koji građanin će da dođe do nekog ministra i priča s njim o zapošljavanju. Istina je negdje drugdje. Ja sam bio sa direktorom IRB-a i rekao da ćemo učiniti sve da privučemo investitore i naš uslov će biti da zapošlajavaju ljude sa područja ove opštine. Biće opština uključena u rješavanje problema nezaposlenosti.

Žurnal: Poslije lokalnih izbora je bilo dosta trvenja u opštinskom odboru SNSD-a i određenih smjena. Koliko to može uticati na funkcionisanje lokalne vlasti u vašoj opštini?

Ćosić: Mi smo takvo društvo gdje ne pobjeđuju nezavisni kandidati. Ovdje pobjeđuju i kvalitetni ljudi koje partija isturi i obično pobjeđuju kandidati najjačih partija. Ono što se desilo u opštinskom odboru SNSD-a je rezultat procjene predsjednika partije koji je cijenio da se ni na koji način ne smije urušiti dignitet ni moralnost ljudi koji se nalaze u vrhu partije. On je napravio procjenu i ja ne ulazim u to. Procijenio je da Mladen Zirojević treba da napusti mjesto predsjednika opštinskog odbora. To jeste uticalo u organizacionom smislu, desile su se promjene, ali potresa unutar opštinskog odbora nije se desilo ništa. Naš zadatak je da dodatno ojačamo partiju ovdje. Bilo je neslaganja, ali to se dešava i u drugim partijama. Opštinski odbor će nastaviti da radi i dalje, nastaviti da okuplja kvalitetne ljude i to je recept za uspjeh. Mislim da će narod da nas cijeni na osnovu onoga što postignemo i samo na osnovu toga. Mediji su se sedam dana bavili smjenama u vrhu opštinskog odbora, a niko nije rekao ništa o kvalitetu Mladena Zirojevića - to je čovjek koji je bio ministar u Savjetu ministara, koji je značajno doprinio pobjedi SNSD-a ovdje i on je uvijek dobrodošao SNSD-u.

(zurnal.info)