Zakon po mjeri korupcije: Kako je bivši ljubinjski načelnik budžetski novac usmjeravao u svoju firmu

Budinčićeva skupštinska većina je svojim odlukama, kroz nekolike tranše, Društvu za očuvanje prirodnog nasljeđa „Vazdušna banja Bančići“ iz skromnog lokalnog budžeta isplatila 90 hiljada maraka. Načelnik Budinčić je istovremeno bio predsjednik Skupštine Društva za očuvanje prirodnog nasljeđa „Vazdušna banja Bančići“. Firma koja je izvodila radove na izgradnji objekata u sklopu planiranog kompleksa vazdušne banje je “Neimarstvo plus”, inače firma čiji je jedan od vlasnika tadašnji načelnik Vesko Budinčić i njegova žena Nada. Na portalu akta.ba u vlasničkoj strukturi navedeni su još Branko Dulać i Miladin Bogdanović.

Prema riječima bivšeg predsjednika Upravnog odbora Društva “Vazdušna banja Bančići” Milivoja Škorića, firmu, izvođača radova, birala je upravo Skupština Društva, čiji je Budinčić bio predsjednik. To znači da je Budinčić izabrao sam sebe za izvođača radova.

“Da, skupština je to birala. Ne znam da li je postojao neki tender”, rekao je Škorić za “Direkt”.

Pored novca iz opštinskog budžeta, Društvu je 2015. godine tadašnji zamjenik predsjedavajućeg Vijeća ministara BiH Mirko Šarović iz sredstava budžetske rezerve uplatio 2.000 maraka, a novac su davala i privatna lica kroz različite vidove donacija. Sa raspoloživim novcem Društvo je za dvije godine uspjelo da započne gradnju jednog objekta, koji nije završen i sada nema svoju namjenu.

Besmisleno trošenje javnog novca

Sagovornici “Direkta”, koji nisu željeli da otkrivamo njihova imena, kažu da ono što je urađeno u Bančićima ne vrijedi ni upola novca koji je navodno utrošen. Smatraju da je cijeli projekat vazdušne banje bio način da se javni novac kroz legalne tokove preusmjeri u načelnikovu privatnu firmu.

“U tom Društvu koje je trebalo da gradi banju bili su ljudi koji su odgovarali načelniku, tako su oni postavljani. Mislim da je previše novca uloženo, a da ništa nije urađeno. To nije prvi načelnikov projekat, bilo je takvih kombinacija još. Volio bih da dođe neki vještak struke da procijeni koliko je moglo koštati sve ovo što su napravili”, kaže jedan od sagovornika “Direkta”.

Milivoje Škorić, bivši predsjednik Upravnog odbora Društva, istovremeno je bio i odbornik PDP-a u ljubinjskoj Skupštini, a njegova stranka bila je dio skupštinske većine koja je podržavala sporne odluke. On za “Direkt” kaže da je novac transparentno utrošen i da su postojali “brojni zemljani radovi i sređivanje pristupnog puta”, pa se zbog toga čini da je utoršeno manje novca, nego što zaista jeste.

Unutrašnji dio objekta (Foto: Direkt)

“Tad je to bio isplativ projekat, da je Opština ostala uz njega, ovaj objekat bi bio prekriven i počeli bi smo da izvodimo unutrašnje radove”, navodi Škorić.

Opština bez naknade ustupila postojeće objekte i zemlju

Sve je počelo u maju 2014. godine kada je Skupština opštine Ljubinje, u skladu sa pismom namjere Društva „Vazdušna banja Bančići“, donijela odluku o odobrenju projekta i ustupanje građevinskog objekta bivše škole i zadružnog doma, te zemljište neophodno za izgradnju puta u selu Bančići pokraj Ljubinja. U pitanju je opštinska imovina koja je Društvu ustupljena bez naknade, a sve je urađeno bez elaborata ekonomske opravdanosti projekta vazdušne banje. Društvo za zaštitu prirodnog nasljeđa „Vazdušna banja Bančići“ registrovano je mjesec dana prije u Osnovnom sudu u Trebinju.

Kako je obrazloženo, Opština Ljubinje, na čelu sa načelnikom Veskom Budinčićem, obavezala se da će učestvovati u finansiranju projekta sredstvima iz budžeta najmanje tri godine i to u iznosima ne manjim od 40 hiljada maraka. Tako je odlučeno, jer je vlast smatrala da je u pitanju projekat koji je od velikog javnog interesa. Od tada do trenutka kada je odluka stavljena van snage, Društvu je isplaćeno 90 hiljada maraka.

U planu je bila gradnja motela „Bančići“ za šta su Opština i Društvo trebali da potpišu ugovor. U skupštinskoj odluci je navedeno da se Opština Ljubinje obavezuje da će obezbijediti građevinsku parcelu i nesmetan pristup objektima, te da će u roku od tri godine na Društvo „VB Bančići“, bez novčane naknade, prenijeti pravo svojine na nepokretnosti. Odlukom je navedeno da će Opština morati da obezbijedi odobrenje za izvođenje zanatskih i građevinskih radova, stručni nadzor i na kraju upotrebnu dozvolu, međutim, prema zvaničnim odgovorima koje smo dobili iz Opštine, nije postojala niti jedna dozvola za izvođenje bilo kakvih radova.

Investitor, Društvo „VB Bančići“ trebalo je da, između ostalog, radove završi za tri godine.

Novac iz budžeta trebalo je da se isplaćuje sukcesivno, po zahtjevu upravnog odbora investitora (Društva „VB Bančići), a Upravni odbor investitora je bio dužan da Skupštini dostavlja izvještaj o utrošku sredstava.

Kako su “Direktu” potvrdili u Opštini Ljubinje, izvještaji nikada nisu dostavljeni, iako ih je Opština ponovo tražila prošle godine.

Odmah nakon lokalnih izbora 2016. godine i promjene vlasti u Ljubinju, nova skupštinska većina, okupljena oko SNSD-a, odlučuje da stavi van snage odluke o odobrenju projekta i sufinansiranju projekta te ustupanje svih objekata. Na čelu tadašnje Skupštine bila je SNSD-ova Persa Klimenta. Načelnik je bio dužan da obezbijedi reviziju i dostavi je Skupštini, međutim, ni revizija nikad nije urađena.

Budinčić: Ako neko ima nešto protiv, široko mu polje

Bivši načelnik Vesko Budinčić, koji je na toj poziciji proveo 16 godina, kaže da stavljanje odluke van snage nova skupštinska većina nije uradila u skladu sa zakonom, ali da je sve što je on radio usklađeno sa važećim zakonskim propisima. Ne vidi ništa sporno u tome što je iz opštinskog budžeta, preko spomenutog Društva, za radove na objektu, novac uplaćivan njegovoj firmi “Neimarstvo plus”.

„Ja nisam imao izvršnu funkciju u tom Društvu, nego sam samo bio predsjednik skupštine Društva, nisam bio u Upravnom odboru. Nisam bio u sukobu interesa. To udruženje građana nije nikad nije dobijalo preko 50 hiljada maraka, davano je mnogo manje. Pa šta ako sam tada bio načelnik. Pa šta?... Ja sam to radio kako treba i po zakonu. Ako neko ima nešto protiv, evo, široko mu polje“, kazao je Budinčić za „Direkt“.

Vesko Budinčić, bivši načelnik opštine Ljubinje (Foto: Slobodna Hercegovina)

Posljednju tranšu novca u iznosu od 40.000 maraka Društvu u kome je bio predsjednik Skupštine Budinčićeva kupštinska većina prebacila je u tehničkom mandatu, nakon što je izgubio na izborima u Ljubinju 2016. godine.

Jesam, isplatio sam novac za tekuću godinu. Ne samo njima, već svakom budžetskom korisniku sam isplatio. I plate i sve”, rekao je Budinčić za naš portal.

Korajlić: U normalnim zemljama bi bio najmanje sukob interesa ili trgovina uticajem, kod nas ništa

Ivana Korajlić iz Transparensi internešnala (TI) BiH kaže da su za sve pronašli zakonske okvire, budući da je Zakon o sprječavanju sukoba interesa RS jako loš, jer je najpravljen baš tako da ostavlja mogućnost za ovakve i slične kombinacije. TI BiH je, dodaje, više puta ukazivao na to i tražio izmjenu spornog zakona, no, rezulata još nema.

“U normalnim zemljama to bi po više osnova bio sukob interesa, čak bi se mogla preispitivati i trgovina uticajem u smislu krivične odgovornosti, ali to kod nas, sa našim zakonima, njemu oni nikad neće naći. Jedino ako bi postojao neki pismeni dokaz da je on kao načelnik uticao na skupštinsku odluku, ali to se, naravno, neće desiti”, navodi naša sagovornica.

Ivana Korajlić

Zakon o sprječavanju sukoba interesa u organima vlasti RS tako je ostavio mogućnost da se javni novac iz budžeta kojim načelnik upravlja, preko načelnikovog udruženja sliva u načelnikovu firmu.

“Po zakonu, zabrane u odnosu na udruženja odnose se na to samo ako su se ta udruženja finansirala od jedinica lokalne samouprave u isnosu većem od 100 hiljada na godišnjem nivou. Oni su baš tu postavili visok prag, što je potpuno suludo. Kod zabranjenih aktivnosti – oni ne smiju primiti uslugu ili poklon radi glasanja ili uticati na neku odluku organa i lica. On je tu realno mogao uticati na skupštinsku odluku, budući da je imao skupštinsku većinu, ali znajući kako radi Republička komisija za utvrđivanje sukoba interesa, njemu to nikad neće moći dokazati”, kaže Korajlić.

Podsjećajući na Zakon, ona pojašnjava kako je neophodno mijenjati njegove odredbe i u pogledu privrednih društava, kod kojih se ograničenje u ovakvim situacijama odnosi samo na članove upravnih odbora, nadzornih odbora ili direktora privrednih društava.

“On može biti osnivač ili vlasnik, a da mu se to ne računa po zakonu. To je nešto što smo mi dugo tražili da se mijenja, jer ne mogu tako to usko definisati, jer niko od njih ne ostane na tim pozicijama (upravni, nadzorni, direktor prim aut.), ali ima profit od te firme, jer ima dio vlasništva”, zaključuje Korajlić.

Da li je vazduh u Bančićima ljekovit?

Cijeli projekat vazdušne banje počiva na istraživanju dr Ljuba Mihića, koje je prije nekoliko decenija uradio sa svojim saradnicima. Studija “Bančići, selo stogodišnjaka – vazdušna banja” koju su izradili dr Ljubo Mihić i dr Dželaludin Kantarčić 1980. godine bila je jedini elaborat na osnovu koga je tadašnja ljubinjska vlast odlučila da podrži projekat izgradnje vazdušne banje.

Više sagovornika “Direkta”, međutim, izrazilo je sumnju u to da je prostor Bančića zaista ljekovit.

Na pitanje da li je postojao ikakav drugi, noviji elaborat o ljekovitosti vazduha u selu Bančići, Budinčić odgovara: “Elaborat je postojao, Ljubo Mihić je doktorirao na tome, dokazali su da je to tako. Za šta će ti veći elaborat od toga?”.

Ljubinje nije odustalo od vazdušne banje

Iako je do sada urađeni posao skroman i bez novijih elaborata o ljekovitosti prostora Bančića te bez elaborata ekonomske opravdanosti, sadašnja vlast u opštini Ljubinje na čelu sa nečelnikom Darkom Krunićem nije odustala od projekta vazdušne banje.

"Ako nađemo potencijalnog izvođača nastavićemo radove, nemamo sredstava da sami nastavimo gradnju ovog kompleksa", kazali su u Opštini Ljubinje.

(zurnal.info)