PRIVREDA UNIŠTENA: Od izgradnje zgrada u Istočnom Novom Sarajevu korist imaju samo investitori

Pojedine zgrade u opštini Istočno Novo Sarajevo sagrađene su po želji investitora, odnosno spratnosti veće od dozvoljene. No, umjesto da nadležna inspekcija izađe na teren odbornici Skupština opštine Istočno Novo Sarajevo na sjednicama su naknadno usvajali izmjene regulacionog plana. Opštinsko zemljište prodavano je ispod svake cijene, a građevinski lobi u ovoj opštini upravlja lokalnom politikom.

Odbornik opozicije Natko Sudžuka svojevremeno je za naš portal rekao da se na ovaj način legalizuje kriminal, dodajući da nema ništa protiv investitora, ali je pitanje u čijem interesu rade- opštinske strukture, investitora ili građana.

“Investitor napravi zgradu mimo regulacionog plana koji se poslije izmjeni, to je nečiji dogovor”, rekao je Sudžuka.

Kada je opštinske zemlje ponestalo, krenula je borba za preostale lokacije. Jedna od atraktivnijih bila je ona u centru opštine, na kojoj je smješten nekadašnji industrijski giganta fabrika “FAMOS/MOFAS”. Da je odavno plan opštinske i gradske vlasti na čelu sa gradonačelnikom Istočnog Sarajeva Ljubišom Ćosićem, koji i dalje upravlja procesima u ovoj opštini, bio pribavljanje zemljišta govori i to da je Katić još 2020, pred izbore, pomenuo premiještanje fabrike na drugu lokaciju. Nakon tri godine radničke agonije i štrajkova namirena su dugovanja “FAMOS-a”, a polovinu zemljišta nekadašnje fabrike kupio je konzorcij firmi iz Istočnog Sarajeva koji namjerava graditi stambeno- poslovni kompleks.

Nakon propasti još jedne firme smještene u ovoj Opštini “RAOP-Energoinvest” zemljišta su se dokopali investitori. Vodeći među njima je bivši funkioner DNS-a Maden Lučić, brat bivšeg ministra za ljudska prava i izbjeglice Mladena Lučića koji je osumnjičen za zloupotrebu položaja i pronevjeru u službi. Rus Dmitri Kuznecov svojevremeno je tvrdio za portal Capital da je rasprodajom i na druge načine iz preduzeća „Energoinvest” izvučeno“ više od 280 miliona maraka koje su između sebe podijelili ljudi u Republici Srpskoj i ruski investitor. Na zemljištu još jedne ugašene firme “TAT”, firma bliska vlastima “UNITEC” gradi stambene objekte.

Dok su radnici fabrike “MOFAS” prije dvije godine mjesecima protestovali pred kapijom preduzeća načelnik Jovan Katić ministra privrede i preduzetništva Republike Srpske Vjekoslava Petričevića odveo u posjetu pogonu privatne radnje “Bobo Graf”. Ova firma svake godine od Opštine dobija posao nabavke promotivnog materijala.

Nezavršeni projekti i izvlačenje miliona

 Načelnik opštine Jovan Katić mandat je proveo ispunjavajući obećanja prethodnog načelnika Ljubiše Ćosića. Nijedan od obećanih kapitalnih projekata nije završen na vrijeme, a poslove su skoro uvijek dobijale firme bliske vlastima, no krenimo redom.

U centru opštine trenutno se grade Studentski dom i Rektorat Univerziteta u Istočnom Sarajevu. Zajedničko za ove objekte je to što je riječ o adaptaciji nekadašnjih vojnih objekata koji su postali vlasništvo opštine. No, obje zgrade su svojevremeno prodate privatnim licima, a kasnije preprodate Vladi RS koja je uložila novac u njihovu izgradnju.  Zanimljivo je da je zgradu planiranog Studentskog doma najprije Opština Istočno Novo Sarajevo prodala privatnom licu, firmi “PAVGORD”, za 520 hiljada maraka. Ista zgrada kasnije je preprodata Vladi Republike Srpske za potrebe izgradnje studentskog doma i to za milion i po maraka.  Gdje je završio ostatak novca niko ne govori. Odluka o izboru najboljeg ponuđača za adaptaciju zgrade donijeta je u septembru 2021. godine. Za izvođača radova izabrana je grupa ponuđača na čelu sa firmom “RADIS” d.o.o koja je gradila dijelom i pozorište, vještačko jezero, sankalište, osnovnu školu i mnoge druge projekte na području ove opštine. Vrijednost radova bila je 4.866.776 KM sa PDV-om, nakon čega su dobili još 950.000 KM za nepredviđene dodatne radove. Vlada RS dva puta je izdvajala novac za opremanje studentskog doma. Prvobitnih milion i po naprasno su nestali, početkom godine izdvojeno je novih 1 700 000 KM.

Iako godinama obećavan, rektorat je počeo da se radi tek u septembru 2022. godine kada je potpisan ugovor sa paljanskom firmom “Građenje” doo u vlasništvu Zorana Popića. Tada je najavljeno da vrijednost rekonstrukcije buduće zgrade rektorata i Muzičke akademije u Istočnom Sarajevu, koje je obezbijedila Vlada Republike Srpske iznosi 9.348.776,00 KM. Rektor UIS Milan Kulić prije par dana je trebinjskoj firmi “DINECO” dodijelio posao opremanja rektorata za šta će građani izdvojiti 1 500 000 KM.

Nakon 20 godina izgrađeno je i pozorište u Istočnom Sarajevu, opet sredstvima Vlade RS, Srbije i opštine. Zanimljivo je da je pored brojnih firmi, za opremanje pozorišta bila zadužena firma “URBANIS” u vlasništvu odbornika ove opštine Miljana Sladoja. No, tu niko nije vidio sukob interesa.

Opština Istočno Novo Sarajevo zadužila se samo ove godine četiri miliona za izgradnju bazena. Tender je dodijeljen grupi ponuđača na čalu sa pomenutom firmom “UNIOTEC” Slobodana Sladoja, koja je gradila i obdanište, no zbog malverzacija i žalbi drugih ponuđača u ovom postupku, Kancelarija za razmatranje žalbi poništila je ovaj tender i naredila ponovno pokretanje postupka javne nabavke.

“Brojne stranice izabranog ponuđača su nepotpisane, neovjerene sa inicijalima SS, pa je nejasno šta isto znači. Na stranici 15 ponude odabranog ponuđača nije naveden popust već je isti precrtan, a takođe i na stranici 21 ponude povjerljive informacije sve početne kolene su precrtane”, navedeno je u žalbi koja je prihvaćena.

Tokom ovog procesa i sam načelnik Opštine Jovan Katić prijavljen je policiji jer je onemogućio uvid u ponudu “UNIOTECA”. Iz Policijske uprave za SPIN info je potvrđeno da je načelnik prijavljen policiji te da je prijava proslijeđena nadležnom tužilaštvu koje na naše upite danima ćuti.

Iako se iz Opštine Istočno Novo Sarajevo hvale “istorijskim budžetom” od 27 miliona ove godine, čak 7.360.645 KM uplaćeno je raspodjelom sredstava od poreza na dobit od igara na sreću. Bez pomoći Vlade nijedan kapitalni projekat ne bi mogli uraditi. Paradoks je da dok Vlada RS pomaže razvoj opštine Istočno Novo Sarajevo na čijem čelu je SNSD-ov kadar, opština Istočna Ilidža nije dobila ni marke za izgradnju Gimnazije u ovoj opštini jer njom rukovodi SDS-ov načelnik Marinko Božović. Pored pomenutog kredita za izgradnju bazena od četiri miliona, skupština je dala saglasnost i za drugi kredit, odnosno dodatnih četiri i po milona maraka za rješavanje problema vodosnabdjevanja. No, bez obzira na to što je direktor Ljubiša Lalović obećao uredno snabdijevanje u narednih 10-20 godina, građani su trpjeli svakodnevne redukcije koje su tek nedavno ukinute. Važno je napomenuti i da je Katić dva mandata upravo bio direktor KP “Vodovod i kanalizacija” Istočno Sarajevo te da je bio u posjedu stručne analize iz 2011. godine kojom je navedeno da će opština u budućnosti ostati bez pitke vode i šta je potrebno uraditi da bi se ovaj problem sistemski riješio. Šta je načelnik Katić uradio? Zapošljavao pripravnike pred izbore, što je opozicija kritikovala na skupštinama tvrdeći da je javna tajna da u Vodovodu na “na jednoj stolici sjede tri radnika”.

Obračunavanje sa nepodobnim

 Načelnik Katić u Skupštini opštine ima apsolutnu većinu. Nakon što su mu se priklonilli odbornici DNS-a, koji suštinski nikada nisu ni bili opozicija, na drugoj strani ostala su samo tri odbornika SDS-a na čija pitanja i inicijative načelnik skoro nikada ne odgovara. Odbornici skupštine Opštine mahom su vd direktori javnih preduzeća ili su na nekim drugim funkcijama u javnim preduzećima. Većina njih u ovoj skupštini nikada se nisu javili za riječ.

Prijedlozi načelnika ne dovode se u pitanje, tako su iz ove opštine odlučili samoinicijativno skrivati informacije. Kome su dodijeli sredstva za podsticaj privrede i poljoprivrede građani ne mogu znati jer su se skupštinskom odlukom pokrili da se imena korisnika ne objavljuju iako je u pitanju javni interes. Dalje, ugovor o zakupu javnog parkinga koji su dali privatnoj firmi, i pored upozorenja Institucije ombudsmena za ljudska prava na pozive našeg medija, nisu htjeli dostaviti.

“Prije su plaćali u budžet opštine i to se pokazalo kao neefikasno, kao neekonomično, opština je bilježila gubitak iz godine u godinu”, rekao je svojevremeno Katić nakon jedne od sjednica SO navodeći da će opština prihodovati od zakupa parking prostora. Naknadno smo saznali da je Ugovorom o zakupu parkinga navedeno da će privatna firma uplaćivati 200.000 KM u budžet opštine na godišnjem nivou za zakup parkinga, no samoinicijativno, odnosno aneksom ugovora su godinama smanjivali iznos sredstava. Tako je sa 200 000 KM cifra spala na 130.000, ali ni toliko nije uplaćeno čime opština na ušrtb privatne firme oštećuje sopstveni budžet.

Načelnik Jovan Katić ne govori za naš medij, pitanja uspijemo postaviti samo na skupštinama. Doduše, nekada je davao izjave bez prisustva novinara SPIN Info, nekada napuštao govornicu, a jednom prilikom nas je predsjednik Skupštine Vedran Jovančić izbacio sa sjednice. Osim što krše Zakon o slobodi pristupa informacijama i ne odgovaraju na naša pitanja svojevremeno smo i izbačeni smo iz opštinskih prostorija.

SRC “Slavija” čiji je osnivač Opština Istočno Novo Sarajevo tužila je SPIN Info za klevetu. Iako je sud potvrdio da smo pisali istinu, iz opštine nikada nisu htjeli isplatiti troškove sudskog postupka za izgubljeni spor.

Posljednih mjeseci načelnik Katić je naročito vodio računa o svojoj promociji te opštinski budžet trošio na finansiranje odlaska penzionera na banjsko liječenje, oboljele od multipleskleroze, sufinansiranjem auto- škola i drugo zbog čega je u budžetu planirao više od million maraka ove godine za socijalna davanja. Iako je na osnovu našeg teksta prijavljen CIK-u, u funkcionerskoj kampanji nisu vidjeli ništa sporno. Kada je saznao da je jedini kandidat na izborima, aktivnosti su prestale.

Gušenje svake kritike dovelo je do toga da je načelnik Jovan Katić ispred SNSD-a i jedini kandidat na predstojećim izborima. No, načelnik ima drugo objašnjenje. Početkom izborne kampanje novinarima je rekao da činjenica da nema protivkandidata govori da se pokazalo da je u prethodne četiri godine dobro radio i da su to vidjeli svi politički akteri.

Tekst preuzet sa portala misbih.ba