Istražujemo
Gacko: Posao iz snova u opštinskim kancelarijama
Inspektori su poništili ugovore o zapošljavanju u Opštini Gacko a (ne)suđeni radnici su predali žalbu. Konkurs, za koji se sumnja da je rezultat ili posljedica političke korupcije, predmet spora kojem se još ne vidi ishod
Kada je početkom jula prošle godine iz kabineta načelnika opštine Gacko Milana Radmilovića objavljen konkurs za prijem službenika, tehničkih i pomoćnih radnika na neodređeno vrijeme izostalo je veće uzbuđenje među oko hiljadu nezaposlenih.
Komotan odnos prema rokovima
Kako smo tada pisali, konkurs u jeku predizborne kampanje trebao je, sa jedne strane, da legalizuje neke već popunjene pozicije, kao i da zakonski otvori vrata za ulaz partijskih aktivista i(li) njihovih srodnika.
Opština je iskazala potrebu za 32 izvršioca, ali je komisija ocijenila da je samo 13 kandidata ispunilo uslove konkursa sa kojima je obavljen razgovor 18. i 19. avgusta. Pet dana kasnije je izvještaj podnesen načelniku koji tek 28. septembra, praktično uoči izbora, donosi odluku o prijemu 32 radnika na neodređeno.
Sama činjenica da se sa odlukom toliko čekalo je dovoljna da se poništi konkurs. Komotnom odnosu prema rokovima treba dodati i to da su rješenja potpisana 3. oktobra, dan poslije lokalnih izbora u BiH, potpuno ignorišući 15-todnevni rok za žalbu. Nezvanično smo čuli da su neka od rješenja datirana i na subotu, 1. oktobar, inače neradni dan u svim lokalnim samoupravama.
Budući da je do načelnika opštine Gacko gotovo nemoguće doći, jer se rijetko oglašava i još rjeđe pojavljuje, pojašnjenja o ovom slučaju smo zatražili elektronskom poštom prije osam dana. Odgovori na pitanja zašto procedura nije ispoštovana i na osnovu čega je ugovor potpisan i sa onim kandidatima koji nisu ispunili uslove konkursa nismo dobili.
Sagovornike nismo pronašli ni među zvaničnicima u opštini koji su nas upućivali na načelnika kao jedinog mjerodavnog da govori na ovu temu.
Iz Upravne inspekcije smo dobili objašnjenje da su, na osnovu saznanja iz predstavke koja im je upućena, obavili dva pregleda Opštinske uprave, “pa je rešenjem od 19. januara načelniku opštine naloženo da donese rješenje o prestanku radnog odnosa za ukupno 32 radika u roku od 8 dana. Devet zbog toga što ne ispunjavaju sve potrebne uslove radnog mjesta, a 23 zbog toga što rješenja o prijemu u radni odnos nisu konačna”.
Ugovori raskinuti, a radnici na poslu
Nakon naloga upravne inspekcije ugovori su raskinuti, a radnici su uložili žalbu Savjetu za prigovore i žalbe opštine Gacko.
Da bi komplikacija bila veća, ni ovo skupštinsko tijelo nije bez mane. Trenutno funkcioniše u okrnjenom sastavu u kojem, po mišljenju nekih pravnika, ne može da donosi odluke.
Drugi, pak, tvrde da je pravilnikom omogućen rad Savjeta iako nije potpun.
Bilo kako bilo, na narednoj sjednici SO Gacko koja se očekuje za desetak dana, trebao bi se privremeno prevazići problem imenovanjem trećeg člana koji bi dao legitimitet odlukama ovog tijela.
Podnošenje žalbi je okončano, a pred Savjetom je rok od mjesec dana da se odredi po tom pitanju. Ukoliko žalbe budu odbijene, radnici će moći pravdu da potraže na sudu.
No, oni se nadaju najboljem, pa, dok se proces ne okonča, i dalje dolaze na posao. Iz razumljivih razloga, ne žele da javno govore o konkursu. Ističu da su bez svoje greške dovedeni u situaciju da rade gotovo ilegalno. Pojedini sumnjaju da je sve namješteno kako bi se naizgled ispoštovala obećanja, a oni na kraju ostali bez posla.
Ipak, većina vjeruje u srećan kraj i stalno zaposlenje u opštini. Kažu da očekuju raspisivanje novog konkursa do kada će i oni koji nisu ispunili uslove, a radilo se o nedostatku iskustva ili stručnog ispita, pribaviti neophodne potvrde.
U sindikatu su kratko prokomentarisali da nemaju nikakve ingerencije u ovom slučaju, jer je do prekida radnog odnosa došlo u procesu njegovog zasnivanja.
Dok traje agonija (ne)suđenih radnika opštine, zvaničnici ne daju odgovor na pitanje kako će se razriješiti višak zaposlenih. Aktuelni Zakon o lokalnoj samoupravi prepoznaje samo jedan kriterijum, a to je broj stanovnika i to u omjeru 3 radnika na hiljadu građana.
Budući da opština Gacko prema posljednjem popisu broji 8.990 stanovnika to je 30-tak zaposlenih u opštinskoj upravi. Olakšavajuća okolnost je da taj broj ne uključuje funkcionere, ali ni vatrogasce kojih ima preko 40.
Infrastruktura u drugom planu
Načelnik opštine Milan Radmilović se na jednom od zasjedanja SO Gacko kratko dotakao ove teme rekavši da se neće izletati, već će se posmatrati druge opštine i slijediti njihovo ponašanje, čime je nedvosmisleno pokazano da ne postoji plan rješavanja problema čiji je zakonski rok dvije godine.
No, veliki broj zaposlenih nije samo statistički podatak, već ima veliki uticaj na funkcionisanje opštine koja će u ovoj godini samo za plate zaposlenima izdvojiti oko 180 hiljada KM više nego u 2016-toj. Od ukupnog prihoda na lična primanja se već troši preko 4 miliona maraka ili oko 42% budžeta što predstavlja veliki teret. Uočljivo je to posljednjih godina, jer su, u opštini koja slovi za bogatu, infrastrukturni radovi potpuno zamrli.
Do prije neku godinu glasovi su se dobijali izgradnjom saobraćajnica, seoskih puteva, vodovoda, stanova, da bi u posljednje vrijeme primat preuzela zapošljavanja, ali to, na žalost, nije “gatački specijalitet” nego trend u cijeloj zemlji.
Podaci Zavoda za zapošljavanje pokazuju da su krajem januara u opštini Gacko bez posla zvanično bile 972 osobe, što je za 90 lica manje u odnosu na godinu dana ranije. Skloni smo da ovu blagu osjeku nezaposlenih objasnimo lokalnim izborima i tradicionalnom talasu zaposlenja u javna preduzeća i institucije koja ga prate, a sve u svrhu kupovine glasova. To nam je priznao jedan od stranačkih lidera koji je u neformalnom razgovoru rekao da su trenutno takve okolnosti:
Ni meni se ne sviđa ovo što se dešava, ali sam u situaciji da moram da zadovoljim i aktiviste i birače. Ako ne mogu da im obezbijedim posao, neće sa mnom. Naći će nekoga ko će to uraditi. A onda propade stranka.”
Zagledani u stranku, funkcioneri, čini se, od drveta ne vide šumu, pa dok čuvaju partiju, propada država. A ona svojim instrumentima, u koje spadaju i inspekcije, pokazuje da više vrednuje procedure od suštine, pa konkurse poništava zvog nepoštovanja rokova, a ne zbog koruptivnog zapošljavanja. Ali, ako je za utjehu, i Al Kapone je “pao” zbog poreza, zar ne?
(Preneseno sa Moja Hercegovina)
*Tekst je proizveden u okviru medijskog pool-a Mreže ACCOUNT (Antikorupcijska mreža organizacija civilnog društva)
