POŠTE SRPSKE U PREDSTEČAJNOM STANJU: Pošte se zatvaraju a gubitak se unaprijed planira

Pošte Srpske samo su jedno od javnih preduzeća u Republici Srpskoj, koje se godinama nalazi u dubiozi.

Čak ni Zakon o poštanskim uslugama, koji je stručna javnost ocijenila kao monopolski zakon, jer poskupljuje usluge drugih konkurenata, nije im mnogo pomogao da poprave svoj saldo.

“Pošte Srpske” samostalno posluju od decembra 1996. godine, kada je dotadašnji PTT sistem razdvojen na “Srpske pošte” i “Telekom Srpske”. Od tada, sve do prošle godine, “Pošte” su poslovale na pozitivnoj nuli ili sa gibitkom. Tek u prošloj godini ostvarile su minimalnu dobit od oko 69.000 maraka, tako da je akumulirani gubitak preduzeća na kraju prošle godine smanjen na 2,32 miliona KM.


Ukinute 24 pošte

Razloge za svoje poslovne neuspjehe u “Poštama Srpske” traže u nepoštivanju Zakona o poštanskim uslugama, tvrdeći da trpe štetu zato što pošiljke, za koje je propisano da ih mogu prenositi samo “Pošte”, dostavljaju kurirske službe firmi, izbjegavajući tako plaćanje poštarine.
”Pošte” su zato pokrenule sudske postupke za naknadu štete po osnovu izgubljene dobiti protiv preduzeća koja nisu ispoštovala odredbe ovog zakona.

Jedna od boljki “Pošta Srpske”, od koje hronično boluju i ostala javna preduzeća (Elektroprivreda, Šume) je višak radnika, s obzirom da u poslednjih deset godina vladajuća koalicija pred svake izbore u ove firme zapošljava nove radnike, kupujući tako izbornu volju građana. Sada se suočavaju sa viškom zaposlenih, pa su krenuli u otpuštanje, uglavnom nekvalifikovanih kadrova. Osim toga, “Pošte Srpske” su zaključile da treba da rade na reorganizaciji poštanske mreže i smanjenju broja pošta. U Izvještaju o poslovanju “Pošta Srpske”, koji je razmatran prošle godine, navedeno je da je u RS bilo 234 pošta, od kojih je 200 dostavnih. U 2013. godini ukinute su 24 pošte.

Jedan od pokazatelja kvaliteta poštanskog saobraćaja je dostupnost pošta i sredstava poštanske mreže korisnicima poštanskih usluga, koja se procjenjuje na osnovu prosječnog broja stanovnika po pošti, poštanskih šaltera, poštanskih kovčežića i dostupnosti dostavnih reona. Prosječan broj stanovnika po jednoj pošti u Republici Srpskoj iznosi 6.468, u Srbiji je ta brojka 4.791, u Hrvatskoj 4.084, u BH Poštama 7.819, Slovenija 3.513 i Makedonija 6.147.
Iz ovih pokazatelja je vidljivo da je dostupnost pošta i sredstava poštanske mreže, gledano po prosječnim parametrima, još uvijek ispod nivoa okruženja, dok se iza nalaze Makedonija i BH Pošta.

Od ukupno 256 pošte, koje su radile tokom 2013. godine, njih 148 ili 58 posto je sa gubitkom. I sve to i pored monopolskog položaj koje imaju po Zakonu o poštanskim taksama.


Polako prema stečaju

“Pošte Srpske” su, prema ocjeni stručnjaka, u predstečajnom stanju. Obaveze se nagomilavajau, tekuća likvidnost je ugrožena i održava se , kao i kod drugih javnih preduzeća kojima rukovode najvjerniji kadrovi vladajuće koalicije predvođene SNSD-om, kreditnim zaduženjima kod privilegovanih banaka.

Vrijednost stalne imovine “Pošta Srpske” se iz godine u godinu smanjuje.

Tako je neto vrijednost imovine preduzeća 2013. godine bila manja za 3,75 posto od stalne imovine u 2012. godini. Uz sve ovo, “Pošte Srpske” nisu plaćale poreze i doprinose na primanja radnika. I nikom ništa, što govori o tome kako radi Poreska uprava RS i kako ministar finansija Zoran Tegeltija vidi funkcionisanje poreskog sistema u ovom entitetu.

Notorno je da se povlaštene firme SNSD-a štite od postupka prinudne naplate dospjelih obaveza po osnovu naplate doprinosa za zaposlenog prema Fondu PIO i Fondu zdravstva, dok ostali obveznici, koji ne uživaju političku zaštitu, bivaju podvrgnuiti ekspresnim prinudnim mehanizmima Poreske uprave. Time se postojeće institucionalne poluge vlasti zloupotrebljavaju u korist partijskih interesa, što je nesporno odlika totalitarnih režima.

I pored katastrofalnog rada, Vlada RS je usvojila negativan izvještaj o poslovanju “Pošta Srpske”, na čijem čelu je Jasminka Krivokuća, sestra potpredsjednice Vlade RS Srebrenke Golić.
 
Osim toga, u planu poslovanja ovog javnog preduzeća u periodu od 2014. do 2016. godine planira se gubitak u poslovanju. Umjesto da preduzeće, s obzirom na sistemske privilegije, ostvaruje pozitivan rast, menadžment preduzeća planira gubitak u poslovanju, a Vlada RS to bez problema usvaja. Pitanje je šta bi bilo da se “Pošte Srpske” bore za tržište, kao ostala preduzeća u oblasti poštanskog saobraćaja?!

Nadzorni odbor “Pošta” namjeravao je da negativne trendove u poslovanju smanji prodajom svoje imovine u više mjesta u RS od Istočnog Sarajeva, preko Sokoca, Srebrenice, Prijedora, Vlasenice, Kozarca.... Prodajna vrijednost tih nepokretnosti iznosila je oko 6,5 miliona maraka. Prodaji se usprotivio bivši ministar saobraćaja i veza - aktuelni predsjednik parlamenta RS - Nedeljko Čubrilović, koji je smatrao da se na taj način “Pošte” dovode u nezavidan položaj, jer se umanjuje knjigovodstvena vrijednost preduzeća, što, ako se nastavi, može značajno umanjiti vrijednost kompanije.

Čubrilović je još upozorio Vladu RS, kao većinskog vlasnika kapitala u „Poštama Srpske“, da Nadzorni odbor preduzeća o svojoj odluci o prodaji nepokretnosti nije upoznao skupštinu akcionara, odnosno suvlasnike nepokretnosti koje se prodaju.

Prema saznanjima Žurnala, odluka o prodaji nepokrentnosti “Pošta” nikada ne bi ni bila razmatrana na Nadzornom odboru preduzeća da je nije predložila direktorica Jasminka Krivokuća.

Njena namjera je bila da se negativni efekti pogrešne ekonomske politike umanje prodajom imovine preduzeća. Krivokuća očigledno slijedi nakaradnu politiku entitetske vlasti, rasprodaj ili se zaduži da bi obezbijedio novac, koji ćeš potom potrošiti na plate radnika, od kojih je značajan dio zaposlen da bi činio glasačku mašineriju na izborima.

(zurnal.info)