FOND PIO RS: Za dvije godine izgubili pola milijarde akcijskog kapitala

Poslovna politika gotovo svih javnih institucija u Republici Srpskoj poslednjih godina glasi – zaduži se i potroši, neko će već vraćati dugove. I to sa kamatama.

Fond penzijsko-invalidskog osiguranja Republike Srpske nije izuzetak. Na jednoj strani, Fond PIO tavori sa hroničnim nedostatkom novca, a na drugoj strani je ogromna masa penzionera (kojih je po prvi put za oko pet hiljada više od zaposlenih radnika za koje se plaćaju doprinosi). Vlast redovnom isplatom mirovina pokušava što duže očuvati socijalni mir.

Zato se iznova ulazi u zaduženja kod poslovnih banaka, koja Fond sve teže servisira. Naravno, sva zaduženja je odobrilo  Ministarstvo finansija RS, koje je i definisalo aranžmane za dugoročna kreditna zaduženja Fonda PIO.

KREDITI ZA VRATOM

Početkom 2012. godine, Fondu PIO RS je doznačeno 30.000.000 KM. Ova sredstva je Fond dobio kao dugoročni kredit, a doznačena su mu preko poslovnih banaka. U drugoj polovini 2012. godine, Fondu PIO RS je doznačen kreditni iznos od 20.000.000 KM. Naravno, sredstva su opet realizovana putem poslovnih banaka. Samo tokom prošle godine ukupna kreditna zaduženja Fonda iznosila su 50.000.000 KM!

Problemi nastaju kada krediti dođu na naplatu. Tokom ove godine, zaključno sa petim mjesecom, Fond PIO je na ime glavnice otplatio više od 900.000 KM. U prošloj godini je na ime kamata plaćeno više od 2.700.000 KM, dok je za prvih pet mjeseci ove godine na ime kamata plaćeno oko 1.400.000 KM.

Da bi servisirali ova kreditna zaduženja, čelni ljudi Fonda PIO nastavili su da rasprodaju akcije Penzijskog rezervnog fonda RS (PREF RS) i tako krčme imovinu Fonda. Primjera radi,  u januaru 2011. godine, kada je PREF preuzeo akcijski kapital od Fonda PIO RS, plasman u akcije Telekoma Srpske su iznosile su 49.183.532 miliona ili 10 posto ućešča u vlasništvu izdavaoca akcija.

U novembru 2012. godine plasman u akcije Telekoma Srpske ostao je identičan, da bi 31.12.2012. godine učešće Fonda u akcijama Telekoma Srpske bilo smanjeno na 48.183.532 KM ili 9,8 posto. Za samo pet mjeseci učešće Fonda PIO u akcijama Telekoma dodatno je smanjeno i one su iznosile 47.633.532 KM ili 9,69 posto učešča u vlasništvu izdavaoca akcija, što znači da je došlo do smanjenja učešća PREF-a u vlasništvu Telekoma Srpske.

PREF je, dakle, prodao 1.550.000 akcija po prosječnoj cijeni od 1,65 KM, što je oko 2,5 miliona KM.

Ako je društvo za upravljanje PREF-om u situaciji da prodaje najbolju hartiju iz svog portfelja, što obzirom na potcijenjenost i relativno visok prinos od dividende Telekom Srpske jeste, onda to znači da su se obistinile crne slutnje i da je na djelu urušavanje portfelja PREF-a, ocijenio je za Žurnal Predsjednik Udruženja akcionara investicionih fondova i ekonomski analitičar Siniša Božić.

KONAČNA RASPRODAJA

On je pojasnio da se radi o transferu novca iz portfelja hartija od vrijednosti PREF-a ka Fondu PIO, gdje će se ta sredstva utrošiti na preuzete obaveze Fonda PIO.

To je očigledan pokazatelj da se sistem penzijskog osiguranja u RS nalazi u kolapsu, a sanaciji tog kolapsa neće im pomoći ni kompletna rasprodaja portfelja PREF-a. Čak i kada bi rasprodali kompletan portfelj, mogle bi se isplatiti 3,5 mjesečne penzije u RS, upozorio je Božić.

Fond PIO RS je svojevremeno u postupku privatizacije dobio 10 posto akcija svih preduzeća koja su privatizovana u RS. Vrijednost sredstava uloženih u akcije preduzeća, kojima je upravljao Fond  u 2008. godini je iznosila preko 800.000.000 maraka.

Za samo dvije godine, od 2008. do 2010., vrijednost akcijskog kapitala kojim raspolaže Fond PIO RS pala je na nešto više od 270.000.000 KM. Prosta računica kaže da je Fond u tom periodu ostvario gubitak u vrijednosti preko pola milijarde KM. Oni koji su najzaslužniji za te gubitke i dalje sjede na čelu Fonda. Valjda dok sve ne raskrčme.

(zurnal.info)