HAAG: Potvrđena presuda za ratne zločine u Srebrenici i Žepi

Žalbeno vijeće je danas izreklo presudu u predmetu Popović i drugi, kojim su obuhvaćena petorica visokih oficira vojske bosanskih Srba, za zločine koje su počinili pripadnici snaga bosanskih Srba u julu 1995. godine, nakon preuzimanja kontrole nad zaštićenim područjima Srebrenice i Žepe, saopćeno je iz Haškog tribunala nakon izricanja presude.

Vujadin Popović i Lubiša Beara proglašeni su krivim za genocid, udruživanje radi činjenja genocida, kršenje zakona ili običaja ratovanja i zločine protiv čovječnosti, putem učešća u udruženom zločinačkom poduhvatu (UZP). Doživotne kazne zatvora koje su im izrečene su potvrđene.

Osuđujuće presude izrečene Dragu Nikoliću za pomaganje i podržavanje genocida, zločine protiv čovječnosti i kršenja zakona ili običaja ratovanja putem učešća u udruženom zločinačkom poduhvatu su potvrđene. Kazna od 35 godina zatvora mu je potvrđena.

Radivoje Miletić je proglašen krivim za zločine protiv čovječnosti i kršenja zakona ili običaja ratovanja putem učešća u udruženom zločinačkom poduhvatu. Kazna od 19 godina zatvora koja mu je izrečena je smanjena na 18. godina zatvora.

Na kraju, Vinko Pandurević proglašen je krivim za pomaganje i podržavanje kršenja zakona ili običaja ratovanja i zločina protiv čovječnosti. Takođe je proglašen krivim zbog toga što nije spriječio zločine sebi podređenih i kaznio ih za njih. Kazna od 13 godina zatvora koja mu je izrečena je potvrđena.

Tokom relevantnog perioda petorica žalilaca su obavljala visoke funkcije u Vojsci Republike Srpske (VRS). Vujadin Popović je bio načelnik bezbjednosti Drinskog korpusa, Ljubiša Beara je bio načelnik bezbjednosti Glavnog štaba, Drago Nikolić je obavljao dužnost načelnika bezbjednosti Zvorničke brigade VRS-a, Radivoje Miletić je bio načelnik Uprave za operativno-nastavne poslove u Glavnom štabu, a Vinko Pandurević je obavljao dužnost komandanta Zvorničke brigade.

Žalbeno vijeće je odbacilo, jednoglasno ili većinom glasova, većinu žalbi koje su uložili žalioci.

U odnosu na Vujadina Popovića i Ljubišu Bearu, Žalbeno vijeće je prihvatilo, uz suprotno mišljenje sudije Nianga, njihovu žalbu u vezi s ubistvom šestorice bosanskih Muslimana u okolini Trnova koje su izvršili pripadnici paravojne jedinice “Škorpioni“. Shodno tome, sudije su ukinule osuđujuće presude koje se odnose na to ubistvo.

Žalbeno vijeće je takođe djelomično prihvatilo, uz suprotno mišljenje sudije Nianga, Žalbu Tužilaštva kojom se traži da se Popović i Beara proglase krivim za udruživanje radi činjenja genocida. Sudije su zatim, uz suprotno mišljenje sudije Pocara, obojici žalilaca izrekle osuđujuće presude za ovaj zločin.

U vezi sa Dragom Nikolićem, Žalbeno vijeće je, uz suprotno mišljenje sudije Nianga, ukinulo osuđujuće presude koje su mu izrečene za ubistvo šestorice bosanskih Muslimana u okolini Trnova.

Žalbeno vijeće je takođe ukinulo osuđujuće presude izrečene Radivoju Miletiću za progon i nečovječna djela (prisilno premještanje) kao zločine protiv čovječnosti u vezi s prisilnim premještanjem muškaraca bosanskih Muslimana koji su prešli rijeku Drinu, bježeći iz Žepe. Sudije su djelimično prihvatile njegov žalbeni osnov koji se tiče odmjeravanja kazne, prihvativši da je Pretresno vijeće pogrešno primijenilo pravo kada je smatralo da njegovu poziciju autoriteta u Glavnom štabu VRS-a treba uzeti kao otežavajuću okolnost.

Žalbeno vijeće je takođe prihvatilo žalbeni osnov Tužilaštva koji se odnosi na “oportunistička” ubistva u Potočarima i, uz suprotno mišljenje sudije Pocara, Miletića proglasilo krivim za ubistvo kao kršenje zakona ili običaja ratovanja za ta ubistva.

U odnosu na Vinka Pandurevića, Žalbeno vijeće je prihvatilo žalbu Tužilaštva u vezi s nizom incidenata, i donijelo više novih osuđujućih presuda. Pandurević je, shodno tome, uz suprotno mišljenje sudije Nianga, osuđen, bilo za pomaganje ili podržavanje, bilo po komandnoj odgovornosti, za više krivičnih dijela ubistva kao kršenja zakona ili običaja ratovanja, istrebljivanja kao zločina protiv čovječnosti i progona putem ubistva ili okrutnog i nečovječnog postupanja kao zločin protiv čovječnosti. Žalbeno vijeće je, uz suprotno mišljenje sudije Pocara, izreklo nove osuđujuće presude za te zločine. Žalbeno vijeće je takođe ukinulo neke osuđujuće presude koje je Pandureviću izreklo Pretresno vijeće.

Odbacujući jedan od Pandurevićevih prigovora koji se odnosio na pomaganje i podržavanje, Žalbeno vijeće je podsjetilo da “konkretna usmjerenost” ne predstavlja element pomaganja i podržavanja prema običajnom međunarodnom pravu.

Sudija Patrick Robinson i sudija Fausto Pocar priložili su djelomično suprotna mišljenja, a sudija Mandiaye Niang je priložio izdvojeno i suprotno mišljenje.

Predmet Popović i drugi predstavlja najveći predmet okončan pred Međunarodnim sudom do danas. Prvostepeni postupak u ovom predmetu je započet 21. avgusta 2006. a završen 15. septembra 2009. godine. Presuda Pretresnog vijeća izrečena je 10. juna 2010. godine. Prvostepenim postupkom bila su obuhvaćena sedmorica optuženih, među kojima je bio i Ljubomir Borovčanin, bivši zamjenik komandanta Specijalne brigade policije Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske. On nije uložio žalbu na Presudu Pretresnog vijeća i 2011. godine prebačen je u Dansku na odsluženje kazne od 17 godina zatvora. Nakon smrti Milana Gvere, pomoćnika komandanta za moral, pravna i vjerska pitanja Glavnog štaba VRS-a, Žalbeno vijeće je u martu 2013. godine kaznu koja mu je izrečena proglasilo pravosnažnom i okončalo postupak protiv njega.

Međunarodni sud je podigao optužnice protiv ukupno 20 lica za zločine počinjene u Srebrenici tokom jula 1995. godine. Među njima je i Radislav Krstić, koji je prvo lice osuđeno za pomaganje i podržavanja u genocidu počinjenom u Srebrenici, i on je 19. aprila 2004. osuđen na 35 godina zatvora. Postupci protiv Ratka Mladića, Radovana Karadžića, Zdravka Tolimira, kao i Jovice Stanišića i Franka Simatovića još uvijek su u toku.

Od svog osnivanja, Međunarodni sud je podigao optužnice protiv 161 lica za ozbiljna kršenja humanitarnog prava počinjena na teritoriji bivše Jugoslavije od 1991. do 2001. godine. Postupci protiv 146 lica su okončani. Trenutno su u toku postupci protiv 15 optuženih, pri čemu su njih četvorica u pretresnoj fazi postupka a njih 11 pred Žalbenim vijećem.

(Fena)