Istražujemo
KATASTROFALNI IZVJEŠTAJI UREDA ZA REVIZIJE: Institucije u FBiH provode tek svaku četvrtu preporuku
Parlament FBiH ili Parlamentarna komisija odgovorna za reviziju mogu u bilo koje vrijeme zahtijevati da Ured za reviziju izvrši specijalnu reviziju, za koju su obavezni osigurati dodatna sredstva. No, prema podacima Ureda, tokom 2023/2024. godine nije bilo nijednog zahtjeva za ovu reviziju
Godinama unazad, uz prećutnu podršku Vlade FBiH, pojedina javna preduzeća onemogućavala su federalnim revizorima obavljanje revizije. Osim prekršajnih naloga, uprave javnih preduzeća koje su onemogućavala revizorima da izvrše kontrolu njihovog rada nisu trpile veće sankcije zbog toga.
„Ključnu odgovornost da se obezbijede uslovi za obavljanje revizija ima izvršna vlast, odnosno resorna ministarstva. Kada ona pokažu respekt prema Uredu za reviziju onda šalju pozitivnu poruku da je i njima cilj da institucije u javnom sektoru i preduzeća u većinskom državnom vlasništvu rade u skladu sa zakonom“, upozorili su iz Ureda za reviziju institucija u Federaciji BiH.
Skrivanje milionskog kriminala Ko revizorima zabranjuje ulazak u javna preduzeća?
Ovaj Ured je proteklih godina uradio kontrolu provedbe njihovih preporuka i utvrdili su da je kod 89 institucija, kod kojih je vršena ocjena postupanja, realizovano tek 25 posto od onoga što su morali provesti. Dakle, od 1.540 preporuka institucije u Federaciji su provele tek svaku četvrtu.
ZA TUŽILAŠTVA SU REVIZORI NEVAŽNI
I nadležna tužilaštva zanemarivala su rad revizora. Kršenja zakona koje utvrde u svojim izvještajima za tužilaštva u većini slučajeva ne predstavljaju krivična djela.
U periodu 2016–2022. godine dostavljeno im je 115 izvještaja o finansijskoj reviziji na informisanje i nadležno postupanje. U većini odgovora je navedeno da se „istraga neće provoditi“ ili da su utvrđene nepravilnosti samo prekršaji.
„Možda jeste malo ironično, ali vjerovatno nam je greška „što zabijamo nos“ tamo gdje nam je mjesto ali gdje možda po njima ne bi trebali“, stav je bivšeg glavnog federalnog revizora Dževada Nekića nakon svojevremenog upita o odnosu spram revizorskih izvještaja.
Možda je toga radi Nekić sada bivši glavni revizor. Takav problem nema njegov kolega iz drugog entiteta. Sve ukazuje da će Jovo Radukić dobiti još jedan mandat na funkciji glavnog revizora Republike Srpske, jer izvještaji institucije kojom rukovodi uglavnom nisu bili negativni, naročito tamo gdje upravlja kadar vladajuće koalicije.
„Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske u funkciji je parlamentarnog nadzora i samim tim njena uloga nije servis tužilaštva“, stav je Radukića.
Na nivou Bosne i Hercegovine je stanje nešto bolje i prema podacima državnog Ureda za reviziju provedeno je 43 posto preporuka, dok je u Republici Srpskoj neprovedeno tek 10 posto. Iako se u Izvještaju Evropske komisije za BiH za 2024. godinu navodi da BiH treba poboljšati primjenu preporuka državne revizije kroz jaču koordinaciju između parlamenata, revizorskih tijela i vlasti na državnom i entitetskom nivou, još uvijek nije bilo nijednog zahtjeva za reviziju realizacije preporuka.
ZANEMARENE PREPORUKE REVIZORA
Prema podacima federalnog Ureda za reviziju, značajan broj revizorskih preporuka nije realizovan ili je djelimično realizovan, što znači da nisu otklonjeni ranije utvrđeni propusti i nepravilnosti . Ured za reviziju institucija u Federaciji BiH u 2024. godini objavio je 16 izvještaja o praćenju postupanja po preporukama datim u finansijskim izvještajima različitih preduzeća i ustanova. U ovim izvještajima analizirano je koliko su se poštovale preporuke koje je u ranijm godinama Ured izdao. Ni u jednom izvještaju nije navedeno da je revidirani subjekt ispunio sve preporuke!
REVIZORI OTKRILIMostarski Aluminij dobio subvenciju za uvezivanje staža iako nije ispunjavao uslove
Tako su, naprimjer, Autoceste Federacije BiH u Izvještaju za 2022. godinu dobile 17 preporuka. Od toga, u potpunosti su realizovale tek dvije, pet djelimično, za dvije preporuke nije izvršena ocjena, a osam preporuka ostalo je nerealizovano. Evo i nekoliko primjera.
Javni servis Radio-televizija Federacije BiH za 2018. godinu dobio je 32 preporuke. Provedenim praćenjem je utvrđeno da je od ukupno 32 preporuke realizovano samo šest, četiri su djelimično realizovane, a 22 preporuke su nerealizovane, što predstavlja nizak stepen implementacije datih preporuka:
- Shodno navedenom, zaključeno je da doneseni program mjera nije bio adekvatan i da nisu poduzeti odgovarajući koraci kako bi se date preporuke realizovale, zbog čega je ostalo 22 nerealizovanih i četiri dijelimično realizovanih, navedeno je u izvještaju.
Opština Bosansko Grahovo od ukupno 20 preporuka realizovala je dvije, tri djelomično a 15 preporuka nije realizovano. KJKP Gradski saobraćaj Sarajevo je od ukupno 36 datih preporuka realizovalo samo pet, 14 djelimično a čak 17 preporuka nije realizovano. Jedan od primjera izvještaja tijela koje preporuke uglavnom nije realizovalo je i Kanton Sarajevo za 2023. godinu, U izvještaju revizije navodi se da je realizovano tek pet preporuka, djelimično sedam, a nerealizovanih je ostalo čak 15.
Nerealizovane preporuke odnose se na budžetske rashode i izdatke, namjenske prihode, korištenje poslovnih prostora, isplate dodataka, transfere za kulturu, tužbe protiv kantonalnih budžetskih korisnika...
Izvještaj o poštivanju preporuka za 2024. još uvijek nije objavljen, ali u prrethodnom izvještaju revizije za 2023. godinu navedeni su precizni podaci o tome koliko je ukupno preporuka izdato. Nakon izvršenih finansijskih revizija za 2023. godinu, za 107 subjekata dato je 1.975 preporuka.
- Implementacija preporuka je jako važna jer pokazuje koliko rukovodioci ozbiljno pristupaju jačanju sistema internih kontrola, i na njoj trebaju insistirati organi upravljanja, kao i zakonodavni organi koji također obavljaju nadzornu ulogu – navode revizori.
Parlament FBiH ili Parlamentarna komisija odgovorna za reviziju mogu u bilo koje vrijeme zahtijevati da Ured za reviziju izvrši specijalnu reviziju, za koju su obavezni osigurati dodatna sredstva. No, prema podacima Ureda, tokom 2023/2024. godine nije bilo nijednog zahtjeva za ovu reviziju. Prema podacima Ureda, značajan broj revizorskih preporuka nije realizovan ili je djelimično realizovan, što znači da nisu otklonjeni ranije utvrđeni propusti i nepravilnosti:
- Kod 89 subjekata kod kojih je vršena ocjena postupanja po datim preporukama, od 1.540 realizovano je 25%. Može se konstatovati da bi u narednom periodu trebalo konačno poduzeti ozbiljne aktivnosti i mjere na njihovoj realizaciji, a sve s ciljem efikasnijeg i efektivnijeg korištenja javnog novca.
I Ured za reviziju institucija na državnom nivou prati realizaciju datih preporuka. Jedan od primjera je izvještaj koji je Ured proveo o praćenju aktivnosti institucija Bosne i Hercegovine na realizaciji preporuka datih u izvještaju „Spremnost institucija BiH da odgovore na preuzete obaveze iz programa održivog razvoja do 2030. godine“ koji je objavljen u oktobru 2019. godine.
Navodi se da je 43% preporuka u potpunosti realizovano. Kod 43% preporuka konstatovana je djelimična realizacija, odnosno izvjesna je realizacija aktivnosti koje vode realizaciji preporuke. U 14% preporuka preduzete su početne aktivnosti koje vode realizaciji preporuke.
Revizorski izvještaj za UIO BiHDobili novac za koji nisu realizirali nijedan značajan projekat
U istom mjesecu objavljen je i izvještaj o blagovremenosti postupanja po preporukama u oblastima javnih nabavki. Od toga, 27% preporuka je realizovano, 27% preporuka djelimično. U Republici Srpskoj provođenje preporuka u 2024. predstavljeno je u grafikonu Glavne službe za reviziju javnog sektora Republike Srpske. Glavna služba za reviziju dala je 865 preporuka ili prosječno 10 preporuka po jednom revizorskom ivzještaju, od čega se dio odnosi na revidirani period 2022. godine (461 preporuka), a dio na 2023. godinu.
KAKO POBOLJŠATI PRIMJENU PREPORUKA?
U izvještaju Evropske komisije za BiH za 2024. godinu navodi se da BiH treba poboljšati primjenu preporuka državne revizije kroz jaču koordinaciju između parlamenata, revizorskih tijela i vlasti na državnom i entitetskom nivou. Najbolji rezultati u provedbi godišnjih planova vidljivi su na državnom nivou, gdje su poduzeti koraci na uspostavi procedura za procjenu kvaliteta, koja ipak u praksi nije osigurana, a rukovodioci rijetko postupaju prema preporukama. Brčko distrikt BiH tek treba da uspostavi internu reviziju.
-Treba ojačati institucionalni kapacitet vrhovnih revizorskih institucija na svim nivoima vlasti. Sve ove institucije imaju širok mandat, koji pokriva finansijsku reviziju, reviziju usklađenosti i reviziju učinka. Vrhovne revizorske institucije trebaju poboljšati kvalitet revizorskog rada u osiguravanju usklađenosti i povećanju broja revizija učinka, koje su ostale stabilne, uz blagi porast u Federaciji BiH, piše u izvještaju.
Prema istom izvještaju, učinak revizorskih aktivnosti svih vrhovnih institucija za reviziju je različit. Državne institucije i institucije Federacije BiH ispunile su 40% preporuka, a Republika Srpska 60%. - Vrhovne institucije za reviziju trebaju uspostaviti bolju saradnju sa parlamentima kako bi se poboljšala provedba preporuka od strane vlada.
Prema Zakonu o reviziji institucija BiH Ured za reviziju informiše odgovorne institucije i javnost o svojim nalazima i preporukama pravovremenim i javnim objavljivanjem revizorskih izvještaja, te ako su relevantni, drugim oblicima informisanja. Parlament može, na osnovu nalaza i preporuka iz godišnjeg izvještaja o reviziji i/ili godišnjeg izvještaja o izvršenju budžeta, smanjiti budžet jedne ili više budžetskih institucija ili preduzeti druge odgovarajuće korektivne radnje, što se do sada nije dogodilo.
(zurnal.info)
